www.pattarnow.fora.pl

mozambikpl

tak samo jak w wersji Dominika i Gosi nie ma czesci tez

1.Przyczyny rewolucji Francuskiej
W połowie lat siedemdziesiątych XVIII wieku wspaniale prosperujące do tej pory państwo zaczęło chylić się ku upadkowi. Nastąpił kryzys gospodarczy spowodowany deflacją i spadkiem cen towarów, co na dłuższą metę przyczyniło się do obniżenia zarobków kupców i rzemieślników. Zmniejszyły się dochody posiadłości feudalnych. Francję nawiedziły klęski żywiołowe: susza, pomór bydła i nieurodzaj gleby w latach 1788-89. Zadłużone na ponad 5 mld lirów państwo potrzebowało z roku na rok coraz więcej pieniędzy na wojny z Anglią. Zły stan finansowy kraju pogarszała także Maria Antonina (żona Ludwika XVI, z Habsburgów) trwoniąc pieniądze państwowe na swoje prywatne potrzeby. Ponad to rozrastały się afery finansowo-korupcyjne. Zaczęto fałszować walutę i dodrukowywać banknoty w własnych manufakturach. Za upadek budżetu państwa i wartości franka obarczano ministrów finansów. Niezadowolenie z beznadziejnych rządów Ludwika XVI, człowieka ograniczonego i nie potrafiącego odpowiednio pokierować państwem w chwilach kryzysu, wzrastało także wśród inteligencji. Wielu publicystów, dziennikarzy i pisarzy (w tym między innymi Wolter i przed laty Molier) krytykowali sytuację państwa w swoich dziełach i artykułach. Państwo wymagało natychmiastowych reform gospodarczych, które nie mogły być przeprowadzone bez zmiany społecznego i politycznego ustroju królestwa
W 1789 r. Stany Generalne zwołane przez króla Francji Ludwika XVI. zamieniły się w Zgromadzenie Narodowe, a następnie w Konstytuantę potem przekształciło się w Konstytuantę (z zadaniem opracowania nowej konstytucji ustrojowej). przyczyniając się do wybuchu Wielkiej Rewolucji Francuskiej i proklamowania republiki w 1792.
2.Papież Pius VI a rewolucja francuska
Pontyfikat papieża Piusa VI przypadł na czas wielkich ruchów rewolucyjnych we Francji i związanych z nimi przemian na kontynencie europejskim. Uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w 1790 r. Konstytucja Cywilna Kleru w praktyce uniezależniała Kościół we Francji od zwierzchnictwa papieskiego. Pius VI z opóźnieniem zareagował na te wydarzenia zwracając się do katolików francuskich w brewe "Charitas". Gdy w 1795r. Napoleon Bonaparte wkroczył do Italii, zajął Rzym i ogłosił Republikę Rzymską, papież zaprotestował. W odwecie wręczono Piusowi VI nakaz opuszczenia Rzymu, a ponieważ tego nie uczynił, wywieziono go do Siewy jako więźnia. Papieżowi zależało by konklawe po jego śmierci odbyło się na terenie Austrii co rozdrażniło rewolucyjną Francją.
Piusa VI przeniesiono do klasztoru kartuzów pod Florencją, został uwięziony i pozbawiony kontaktu z otoczeniem. W 1797r. wydał konstytucję, uzupełniającą rozporządzeniami, nakazującą dokonanie wyboru papieża większością dwóch trzecich głosów tam, gdzie zbierze się największa liczba kardynałów na jakąkolwiek terytorium władzy katolickiej. Papieża przeniesiono do Parmy, Turynu, Briancon i w końcu do zamku Hotel du Gouvernement w pobliżu Walencji, gdzie zmarł.
Pogrzeb Piusa VI odbył się tylko w asyście wojska bez księdza 30 stycznia 1800r. w Walencji na miejscowym cmentarzu. W 1802r. przewieziono ciało Piusa VI do Rzymu i pochowano w bazylice św. Piotra. Urna z sercem papieża Piusa VI powróciła do Walencji.
3.Kościół i rewolucja francuska w latach 1791-1795(Legislatywa i Konwent Narodowy
1791
15 sierpnia - wprowadzenie zakazu noszenia przez księży stroju duchownych, czyli sutann.
29 listopada - uchwalenie dekretu, który uznaje księży niezaprzysiężonych za podejrzanych, zawiesza ich swobodę osobistą i stawia ich pod dozór władzy.
1792
6 kwietnia - wprowadzenie zakazu noszenia stroju duchownego.
28 kwietnia - wprowadzenie zarządzenia likwidującego wszystkie bractwa i stowarzyszenia religijne.
27 maja - dekret o deportacji do kolonii wszystkich duchownych odmawiających zaprzysiężenia schizmatyckiej konstytucji cywilnej duchowieństwa.
17 sierpnia - zniesienie wszystkich klasztorów żeńskich. Wypędzono 50 tys. zakonnic.
26 sierpnia - zarządzenie zaboru sprzętów i kosztowności należących do zlikwidowanych kościołów i klasztorów.
2 września - początek 4-dniowych "masakr wrześniowych" w Paryżu. Zamordowano bestialsko ponad 1400 osób.
1793
21 stycznia - ścięcie Ludwika XVI.
18 marca - uchwalenie kary śmierci dla księży za odmowę złożenia przysięgi oraz dla świeckich biorących udział w nabożeństwach odprawianych przez niezaprzysiężonych księży, korzystających z udzielanych przez nich sakramentów oraz świadczących im pomoc.
31 maja - władzę przejmują jakobini. Rozpoczyna się okres oficjalnego terroru rewolucyjnego i dyktatury.
19 lipca - dekret o deportacji biskupów sprzeciwiających się małżeństwom zawieranym przez księży lub zakonnice. Do błogosławieństwa takich związków zmuszano tzw. księży konstytucyjnych.
16 sierpnia - wprowadzenie zakazu urządzania procesji i ceremonii religijnych w miejscach publicznych.
17 sierpnia - uchwała Komuny Paryskiej nakazująca przejęcie "wszystkich krucyfiksów, pulpitów kościelnych, aniołów, diabłów, serafinów, cherubinów z brązu" w celu przetopienia i użycia do odlewu dział, ponieważ "można znaleźć wielkie zasoby na obronę ojczyzny wśród różnych posągów bóstw, zawdzięczających swoje istnienie tylko oszustwom kapłanów i barbarzyństwu ludu".
10 września - początek rekwirowania wszystkich kościelnych złotych oraz srebrnych przedmiotów i naczyń liturgicznych.
17 września - uchwalenie tzw. prawa o podejrzanych, które umożliwiało skazanie człowieka na śmierć w oparciu o anonimowy donos lub za "żywienie arystokratycznych sympatii", czyli np. ukrywanie księży oraz uczestnictwo w odprawianych przez nich Mszach św.
19 września - dekret regulujący wygląd cmentarzy: miejsce to ma być oddalone od wszystkich domostw i obsadzone drzewami. W ich cieniu winna stanąć rzeźba symbolizująca sen, zaś wszystkie krzyże i inne symbole religijne mają zostać zniszczone.
10 października - wydanie zarządzenia zakazującego sprzedaży na ulicach krzyży i jakichkolwiek innych symboli religijnych oraz nakazującego usunięcie z wszelkich miejsc publicznych i placów figur Matki Bożej i zastąpienie ich popiersiami Marata i Lepelletiera, zamordowanych przez przeciwników rewolucji. Dochodzi do wielu ekscesów antyreligijnych i profanacji.
16 października - ścięcie Marii Antoniny.
23 października - nakaz Komuny Paryskiej usunięcia wszystkich krzyży i obrazów religijnych.
23 listopada - uchwalenie natychmiastowego zamknięcia wszystkich paryskich kościołów i świątyń różnych wyznań. Każdy, kto ośmieliłby się domagać ich otwarcia, miał być potraktowany jako podejrzany kontrrewolucjonista.
od 2 grudnia 1793 r. do 12 stycznia 1794 r. - w Angers rewolucja morduje 2700 osób. 99 spośród nich zostanie później beatyfikowanych.
1794
czerwiec - Maksymilian Robespierre urządza wielką uroczystość ku czci Najwyższej Istoty. Chodzi o stworzenie nowej religii republikańskiej - świeckiej religii zjednoczonej z rewolucyjnym państwem.
5 października - w departamentach Górnej Garonny i Tarn oddaje się księży pod nadzór policyjny. Zarządzenie nie dotyczy duchownych, którzy się ożenili.
1795
7 stycznia - uchwalenie uchwały o represjonowaniu księży, którzy powracają z wygnania bądź emigracji.
rok 1796 i pierwsza połowa 1797 - stopniowe odwoływanie dekretów wrogich Kościołowi i przywracanie praktyk religijnych.
4.Prześladowanie Kościoła i dechrystianizacja Francji
Pustoszały klasztory, które później posłużą klubom politycznym za siedziby. Rosła natomiast liczba członków lóż wolnomularskich, które to prowadziły od dawna antyklerykalną działalność. Gdy Francję nawiedzała nędza, z nienawiścią patrzono na zwyczajowy kościelny przepych i próżność katolickich dostojników. Rewolucja miała znieść niemal zupełnie resztki katolickiego Kościoła z francuskiej ziemi. Pierwszym aktem tego procesu były wydarzenia "Wielkiej Trwogi". Z rąk chłopskich zginęło wtedy około tysiąca księży. Zostały spalone setki klasztorów, plebanii, kościołów i należących do katolickich dostojników pałaców i gospodarstw. Uwieńczeniem prawnym tych ruchów był dekret Konstytuanty z 5 sierpnia 1789 roku. Znosił on m.in. dziesięcinę, kapłańskie przywileje i chłopskie powinności względem Kościoła. Duchowieństwo – podobnie jak szlachta – zostało opodatkowane. Gdy Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela ustanowiła wolność wyznania, masowo porzucano wiarę katolicką. 2 grudnia 1789 roku Konstytuanta wydała dekret sekularyzacyjny. Na jego mocy państwo przejęło wszystkie posiadłości kościelne. W ramach rekompensaty, księża otrzymywali odtąd pensje wypłacane przez rząd. Dekret ten był potężnym ciosem dla Kościoła, który wraz z ziemią stracił swoją daleko posuniętą władzę. Na tym jednak nie poprzestano i 13 lutego 1790 roku Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne zlikwidowało wszystkie zakony i unieważniło śluby zakonne.
27 listopada tego samego roku deputowani uchwalili tzw. ustawę cywilną o duchowieństwie. Zobowiązywała ona wszystkich księży do złożenia przysięgi na przestrzeganie obowiązujących we Francji praw. Tym, którzy odmówiliby takiej deklaracji, miano unieważniać śluby kapłańskie. Wielu księży, nie chcąc pogodzić się z utratą swojej dawnej pozycji, odmawiało złożenia przysięgi. Liczyli oni na interwencję z zagranicy. Jednak Kościół katolicki nie cieszył się sympatią wśród oświeceniowych europejskich dworów. Interweniował jedynie papież, potępiając 10 marca 1791 roku ustawę cywilną o duchowieństwie. Zabronił on także biskupom odbierania ślubów kapłańskich nie zaprzysiężonym księżom. Konstytuanta odpowiedziała zajęciem enklawy Państwa Kościelnego w Awinionie. Ponieważ biskupi zwykle dochowywali papieskiego zakazu, deputowani Legislatywy wydali 9 listopada prawo, które nakazywało identyfikację i deportację wszystkich nie zaprzysiężonych księży. 26 sierpnia 1792 roku Legislatywa wydała dekret, który wszystkich niepokornych księży miał wysłać do więzień. Część dumna szła za kraty, część jednak łamała się i składała przysięgę. A składali ją na Konstytucję, która ostatecznie dokonywała rozdziału Kościoła od państwa. Około 300 uwięzionych księży zostało zabitych w Paryżu przez sankiulotów w czasie "mordów wrześniowych". Kościół katolicki został zmarginalizowany, ale wkrótce pojawili się ludzie, którzy dążyli do jego całkowitego rozbicia.
W październiku 1793 roku rozpoczęto w całej Francji akcje niszczenia kościołów. Niszczono w nich wszelkie oznaki kultu – obrazy, pomniki, rzeźby, relikwie. Ginęli także księża, często zmuszani przez hebertystów do wyrzeczenia się wiary. Większość kościołów następnie zamknięto, cześć zamieniono na Świątynie Rozumu. Tak stało się na przykład z paryskimi Notre-Dame i Temple. Odbywały się tam huczne uroczystości "na cześć Rozumu", podczas których na ogołoconych ołtarzach występowały półnagie kobiety – miały być alegorią rewolucyjnych cnót. W listopadzie sankiuloci zniszczyli królewskie groby w Bazylice Saint Denis. Do Sekwany wrzucone zostały m.in. szczątki Ludwika XIV. Wyjątkowo brutalne było postępowanie hebertystów w Wandei. Tam większość mieszkańców była katolikami i to również w obronie Kościoła wybuchło szuańskie powstanie. Chaumette i Fouché (dawniej katecheta) zaczęli nawet zabijanie i prześladowanie nie tylko księży i ich sympatyków, ale także każdego, kto nie chciał zadeklarować się jako ateista. Do tej pory jakobini i dantoniści obawiali się przeciwstawienia się hebertystom, z racji poparcia jakim cieszyli się wśród sankiulotów. Ale tego było już za wiele. Antykościelna i dechrystianizacyjna działalność była głównym powodem rozbicia ugrupowania hebertystów. Za swoje postępowanie zapłacili głową.
Zakończyło się wtedy krwawe prześladowanie księży, a Robespierre zwrócił kapłanom większość kościołów. Wkrótce wprowadził kult Najwyższej Istoty, który nie przywidywał istnienia świątyń. 7 maja 1794 roku mówił w Konwencie:
5.Dyrektoriat a sprawy religijne
1795
7 stycznia - uchwalenie uchwały o represjonowaniu księży, którzy powracają z wygnania bądź emigracji.
rok 1796 i pierwsza połowa 1797 - stopniowe odwoływanie dekretów wrogich Kościołowi i przywracanie praktyk religijnych.
1797
4 września - wojskowy zamach stanu, ponowne przywrócenie antyreligijnego prawa. Pod groźbą usunięcia z parafii żąda się od księży złożenia przysięgi na wieczną nienawiść do monarchii. Większość duchownych odmawia, uznając ją za bluźnierstwo sprzeczne z podstawowymi zasadami religii chrześcijańskiej, która zakazuje nienawiści. Księży, którzy się ugięli (niejednokrotnie ze względu na parafian, by nie pozostali bez opieki duszpasterskiej), nazywano "nienawistnikami".
1798
początek roku - wydanie nakazu aresztowania ponad 9 tys. księży. Dzięki ofiarności wiernych ukrywających duszpasterzy oraz wskutek oporu lokalnych władz udaje się aresztować tylko ok. 10 proc. Ponad 200 duchownych deportuje się do Gujany (w drodze do niej i na miejscu umiera połowa zesłanych), a ponad 40 "opornych" księży - rozstrzeliwuje.
1lutego - wojska francuskie pod dowództwem gen. Berthiera zdobywają papieski Rzym, zajmują Watykan i ograbiają Papieża Piusa VI. Więzionego jakiś czas we Włoszech Ojca Świętego wywieziono następnie do Francji, gdzie umarł w sierpniu 1799 roku.
3 kwietnia - Dyrektoriat wydaje rozporządzenie nakazujące ścisłe przestrzeganie kalendarza republikańskiego, "aby zatrzeć w pamięci ludności ostatnie ślady ustroju kościelneg
6.Pierwszy konsul we Francji i jego stosnek do Koscioła
Napoleon Bonaparte po objęciu władzy. Znormalizował on stosunki z Kościołem, ale zawsze czuwał, by nie miał on żadnego wpływu na państwo i władze. Podobny porządek wprowadził w podbitej przez siebie (a wcześniej przez wojska republikańskie) części Europy.Dopiero Napoleon, wkrótce po przejęciu władzy, położył kres państwowemu nauczaniu o Najwyższej Istocie. Nieznacznie wzmocnił on Kościół, co przyczyniło się do stopniowego zanikania kultu Istoty Najwyższej. Pomimo różnych koncepcji w czasie całej rewolucji francuskiej panowała wolność wyznania, mimo iż pewne grupy tę wolność zakłócały. Wolność ta została przyjęta potem przez wszystkie demokratyczne państwa świata i jest w nich obecna także dziś Podobnie jak kiedyś rewolucja, uwięził on papieża i zlikwidował jego państwo.
7.Napoleon i Pius VII
Zawarł konkordat z Francją w 1801, koronował Napoleona w 1804 roku, a właściwie chciał go koronować, bo ten wyrwał mu koronę i sam założył sobie na głowę. 8 października 1803 roku wydał list Et sit fraternitas (I aby było przymierze) w którym określił, iż osoby, które się rozwiodły i powtórnie zawarły związek małżeński nie mogą przystępować do sakramentu pokuty i Eucharystii. Była to odpowiedź na zmiany projektowane przez Napoleona Bonaparte zmierzające do legalizacji rozwodów, które znalazły swoje odzwierciedlenie w Kodeksie Napoleona. Po roku 1815 udzielił w Rzymie azylu członkom rodziny Bonapartych.
Napoleon I Bonaparte włączył Państwo Kościelne do Francji, a Rzym ogłosił wolnym miastem. Zamknięto wszystkie klasztory. Napoleon I przyznał papieżowi dochody, ale zażądał zrzeczenia się władzy świeckiej. W odpowiedzi Pius VII rzucił 10 czerwca 1809r. ekskomunikę na "rabusiów Petrimonii Sanctii Petri, ich mocodawców, popleczników, doradców i wykonawców".
Papież został uwięziony i wywieziony z Rzymu przez Cerosy, Aleksandrię, Monte Cenis, Grenoble, Walencję i Awinion ostatecznie uwięziony w Sawone koło Genui. Uwolniony powrócił do Rzymu. Po klęsce Napoleona I 18 czerwca 1815r. pod Waterloo na Kongresie Wiedeńskim (1814 - 1815) prawie w całości przywrócono do istnienia Państwo Kościelne.7 sierpnia 1814 oficjalnie reaktywował zakon jezuitów opierając się na działających zgromadzeniach m.in. w Prusach i Rosji

mozambikpl

10.Odrodzenie Kościoła Katolickiego w Anglii- ruch Oksfordzki
Ruch w Kościele anglikańskim w latach 1833-1845, którego ośrodkiem był Uniwersytet Oksfordzki. Na jego czele stali: John Keble (1792-1866), John Henry Newman (później kardynał) (1801-1890) i Edward Bouverie Pusey (1800-1882). Był to pierwszy okres anglokatolicyzmu. Inspirowany raczej tradycją High Church (ang. „Wysoki Kościół”) a nie Kościoła Niskiego czy ewangelicką, ruch ten miał na celu reformę anglikanizmu, kładł nacisk na apostolski i sakramentalny charakter Kościoła i na jego znamię kapłańskie, opierał się wpływom liberalizmu, popierał katolicką tradycję w sprawach kultu, pracował na rzecz ubogich i zachęcał do tworzenia męskich i żeńskich wspólnot zakonnych. Żeby promować swoją sprawę, Ruch Oksfordzki wydawał Tracts for the Times (ang. „rozprawy okolicznościowe”) w latach 1833-1841, spośród których rozprawa Newmana Tract 90 (1841) spowodowała dużą dyskusję ze względu na jej prokatolicką orientację. Od roku 1836 Keble, Newman i Pusey zaczęli wydawać Library of the Fathers (ang. „Biblioteka Ojców”), która ukazała, że ich natchnieniem był powrót do Ojców Kościoła. Początek ruchu wyznacza mowa Keble'a pt. „Narodowe odstępstwo” (1833), a za jego koniec zazwyczaj uważa się wstąpienie Newmana do Kościoła katolickiego (1845)
11.Pius IX
16 czerwca 1846, na trwającym od 14 czerwca konklawe, został wybrany na papieża. Imię Pius przyjął przez pamięć i szacunek dla Piusa VII.Wydał zgodę na zbudowanie kolei żelaznej na terenie Państwa Kościelnego oraz na gazowe oświetlenie ulic. Nastąpiło znaczne złagodzenie cenzury. Z czasem opinia o papieżu liberale uległa zmianie; od Wiosny Ludów, rewolucji w 1848 roku papież zaczął przechodzić na stanowisko coraz bardziej konserwatywne. Jego pontyfikat był najdłuższy po św. Piotrze.Konserwatywne poglądy Piusa IX wyraziły się m.in. w dogmacie o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (ogłoszonym w 1854) W czasie I Soboru Watykańskiego ogłosił dogmat o nieomylności papieża w sprawach religijnych i moralnych, potępił też Kulturkampf w Niemczech. Był zwolennikiem scentralizowanego Kościoła i przeciwnikiem ruchów narodowych w Państwie Kościelnym. Pius IX zaprotestował jednak przeciwko rosyjskiemu okrucieństwu w dławieniu powstania styczniowego w 1863. Wezwał cały Kościół Katolicki na świecie do modlitw za Polskę. Konserwatywne poglądy ujawniły się po raz kolejny w roku 1869, kiedy podczas soboru watykańskiego I potępił aborcję; od tamtego momentu uznawana ona jest za grzech śmiertelny i karana ekskomuniką. Największym wydarzeniem politycznym tego okresu było powstanie królestwa Włoch, które obejmowało także tereny Państwa Kościelnego, a od 1870 r. – również Rzym. Pius IX zaprotestował przeciwko okupacji miasta przez wojska piemonckie, ogłaszając się "więźniem Watykanu".Zmarł w Watykanie po chorobie 7 lutego 1878 r. 3 września 2000 ogłoszony przez Jana Pawła II błogosławionym. Proces kanonizacyjny w toku.
12.Sobór Watykański I
Sobór Watykański I sobór powszechny Kościoła katolickiego, zwołany przez papieża Piusa IX obradujący w latach 1869 - 1870; został zawieszony, kiedy wojska włoskie zdobyły Rzym; nigdy nie wznowiono obrad.
Sobór uchwalił konstytucję apostolską Pastor aeternus, zawierała dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności kształtuje dziś w znacznej mierze stosunki w Kościele katolickim.
Obok dogmatu o nieomylności ważnym wkładem soboru była konstytucja Dei Filius, która przeciwstawiała panteizmowi, materializmowi i racjonalizmowi naukę opartą na Objawieniu.
Pośrednim skutkiem uchwał soboru była ogłoszona 1 listopada 1950 przez Piusa XII (jedyny przypadek użycia nieomylności dla wprowadzenia nowego dogmatu po definicji soborowej, wcześniej z nieomylności skorzystał już np. Pius IX, ogłaszając naukę o niepokalanym poczęciu NMP (1854), gdyż nieomylność papieska należała do depozytu wiary katolickiej, a jej definicja tylko ją potwierdziła) definicja o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.
13.Sytuacja Kościoła w Ialii w II połowie XIX wieku. Upadek Panstwa Kościelnego
1859
pwstania w Toskanii, Parmie, Modenie oraz Państwie Kościelnym; w plebiscytach przeprowadzonych w marcu 1860 miejscowa ludność wyraża wolę połączenia z Królestwem Piemontu; do Piemontu przyłączone zostają trzy księstwa oraz większość terytorium Państwa Kościelnego (Romania) – pod władzą papieża pozostaje tylko Lacjum (Rzym wraz z regionem)
1870 - przyłączenie resztek Państwa Kościelnego (Włochy poparły Niemcy w wojnie niemiecko-francuskiej); koniec procesu jednoczenia
14.Leon XIII
nuncjusz papieski, kardynał, a od 1878 do 1903 papież. Odegrał istotną rolę w historii Kościoła przyczyniając się do uznania tomizmu i neoscholastyki za oficjalny system doktrynalny Kościoła.Encyklika Rerum novarum z 1891, w której Leon XIII mając świadomość, że świat nie może wkroczyć w XX w. z upadającą feudalną strukturą, na straży której przez dziewiętnaście stuleci stał Kościół rzymskokatolicki, opowiedział się za ustrojem kapitalistycznym, ostro potępiając ruch robotniczy i socjalizm. W dokumencie tym nakreślił również program rozwiązania "kwestii robotniczej" opierając się na zasadzie sprawiedliwości i miłości chrześcijańskiej, uzależnił polepszenie warunków życia robotników od "dobrej woli" kapitalistów.
15.Św Pius X
Udzielił błogosławieństwa Urbi et orbi w bazylice św. Piotra i przyjął hasło swojego pontyfikatu Wszystko odnowić w Chrystusie. Tak jak Pius IX, uznał się za więźnia Watykanu. Pius X był pierwszym papieżem, któremu udało się uczynić z Rzymu centrum Kościoła katolickiego. Papież potępił modernizm katolicki, agnostycyzm i immanentyzm. 1 września 1910 r. Pius X nakazał księżom składanie Przysięgi antymodernistycznej, którą sam napisał w 1908 roku. Papież dopuszczał dzieci w "mniej więcej siódmym roku życia" do przyjęcia I Komunii św. i ułatwienia Eucharystii chorym. Polecił też opracowanie nowego wydania śpiewnika gregoriańskiego i zreformował brewiarz. Zachęcał do badania Pisma św. zakładając w Rzymie Papieski Instytut Biblijny. Pius X był prekursorem Akcji Katolickiej.
W 1913 Pius X doznał zawału serca. W 1914 zachorował i już nigdy z choroby nie wyszedł, a wydarzenia które doprowadziły do I wojny światowej tylko pogorszyły jego stan. W czasie I wojny światowej poparł politykę Austro-Węgier. Polakom walczącym o niepodległość radził: "Dostojnicy polskiego kościoła powinni modlić się za swoich władców". Wielokrotnie dawał wyraz, że dla Polaków podstawą musi być trójlojalizm", tj. wierność władcom zaborów, nawet jeśli miałoby to doprowadzić do bratobójczych walk w szeregach wrogich armii.Pius X zmarł w Rzymie w nocy 20 sierpnia 1914.
16.Kosciół Katolicki na terenie Nemiec 1815-1914
Prusy były państwem, w którym od momentu ich powstania dominował protestantyzm. Katolicy zaczęli się w nim pojawiać w większej liczbie dopiero od połowy XVIII w., najpierw po przyłączeniu Śląska, następnie zaś na ziemiach zabranych Polsce w wyniku zaborów. W XIX wieku w skład Prus, po Kongresie Wiedeńskim, na zachodnich krańcach państwa weszły katolickie tereny Nadrenii, wraz z księstwem Koloni należącym wcześniej do katolickich arcybiskupów tegoż miasta. W efekcie więc, w połowie XIX w. katolicy byli obecni na dwóch, przeciwległych krańcach państwa. Na zachodzie mamy katolików narodowości niemieckiej skupionych wokół arcybiskupa Kolonii, na silnie zurbanizowanych terenach Nadrenii, które powoli wyrastają na jedno z zasadniczych centrów przemysły i ekonomii Pruskiej.W połowie XIX wieku Kościół katolicki w Prusach przeżywał okres względnego spokoju i stabilizacji. Przeminęły już spory państwa z Kościołem na temat mieszanych małżeństw, które silnie wstrząsały życiem Kościoła w końcu lat trzydziestych. Od 1840 r. rządził Prusami Fryderyk Wilhelm IVbył przy tym życzliwie nastawiony do Kościoła katolickiego. Król zniósł placet regium na pisma papieskie i zrzekł się interwencji w sprawy małżeńskie. Zezwolił na osobisty kontakt biskupów ze Stolicą Apostolską, a w ministerstwie wyznań otworzył osobny wydział katolicki, co ułatwiało kontakty między Kościołem a państwem. Wiosna Ludów przyniosła katolikom w Niemczech wiele korzyści i wolności, ale powstały też pewne zagrożenia. Liberałowie domagali się rozdziału Kościoła od państwa, wprowadzenia małżeństw cywilnych i świeckiej szkoły. Te sprzeczności kazały katolikom niemieckim mocniej oprzeć się na Stolicy Apostolskiej. Po 1848 r. przywódcy katolików niemieckich podjęli wysiłki w celu utrzymania zdobytych wolności i wprowadzenia ich do wszystkich państw i niemieckich. Tak w episkopacie niemieckim, jak i wśród katolików świeckich narastało przekonanie, że tylko zwarty i w pełni zjednoczony Kościół może przeciwstawić się liberalizmowi, racjonalizmowi i ateizmowi. konstytucja Królestwa Prus dawała Kościołowi szerokie możliwości w zakresie religijnym. Była ona wzorowana na konstytucji belgijskiej z 1831 r., łączyła zupełną niezawisłość Kościoła od państwa na wzór amerykański z przywilejami, jakie z reguły posiadał Kościół w Europie. Zagwarantowano więc w konstytucji obywatelom pełną swobodę wyznania, a państwu prawo zatwierdzenia nowych wyznań. Konstytucja usuwała również ingerencję państwa w sprawy kościelne, uznając przy tym dotychczasowe świadczenia państwa na rzecz Kościoła. Zezwalała na bezpośrednie kontakty biskupów i zakonów z Rzymem. Zniesiono placet regium. Państwo zrzekło się prawa prezenty, wyboru i zatwierdzenia kandydatów na urzędy kościelne, a Kościół zyskał daleko idącą swobodę w tym zakresie. Mógł teraz swobodnie prowadzić seminaria duchowne i wychowywać młodych księży, kierować karnością kościelną, zakładać szkoły i klasztory, zarządzać majątkiem kościelnym, a także tworzyć organizacje kościelne. Konstytucja gwarantując Kościołowi katolickiemu pełną swobodę religijną sprawiła, że na gruncie jej podstawień powstała w parlamencie w 1852 r. "frakcja katolicka", którą od 1858 r. zwano "Centrum". Stała się ona z czasem jedną z głównych sił na niemieckiej scenie politycznej i przetrwała aż do 1933 r.Życie zakonne na Śląsku przed 1830 r. zamarło zupełnie. Odrodzenie zakonów nastąpiło właśnie w omawianym przez nas okresie, kiedy to konstytucja pruska zagwarantowała Kościołowi katolickiemu duże wolności. Dzięki protekcji i poparciu ze strony biskupa H. Förstera na Śląsk powrócili jezuici, franciszkanie i bonifratrzy. Z zakonów żeńskich osiedliły się tu urszulanki oraz powstały rodzime zgromadzenia żeńskie: jadwiżanki, elżbietanki i siostry Marii, nastawione głównie na pracę charytatywną, pielęgniarską i wychowawczą. W przededniu Kulturkampfu (1871) w całej diecezji wrocławskiej było 28 zakonów i zgromadzeń żeńskich w 190 klasztorach i domach zakonnych pracujących w szkolnictwie, szpitalnictwie, oraz zajmujących się opieką nad dziećmi i starcami. W latach 1850-1870 w Niemczech odbyło się 17 zjazdów katolików, które zajęły się koordynacją duszpasterstwa, rozwojem prasy katolickiej i apostolatem świeckich, a także powołaniem do życia organizacji charytatywnych. Poparły one również zakładanie związków czeladniczych przez ks. Adolfa Kolpinga, zwanych od jego nazwiska Kolpingwerk.Sekularyzacja i kasaty zakonów w Wielkopolsce w latach 1815-1832 zniszczyły 48 klasztorów męskich i 10 żeńskich. W roku wyboru ks. Przyłuskiego na metropolitę działali tylko księża filipini na Świętej Górze w Gostyniu i szarytki w Poznaniu. Dzięki jego aktywnej postawie oraz możliwościom powstałym po 1850 r. życie zakonne zaczęło się tu odradzać. W roku 1852 do archidiecezji poznańskiej przybyli jezuici, a w 1853 r. reformaci.Nowy metropolita był oddanym całą duszą Stolicy Apostolskiej, ale trzymał się raczej z dala od ruchu narodowego. Wiodące dlań były zawsze cele religijne. Jego pierwsze zarządzenia pasterskie uczyniły go nawet wysoce niepopularnym wśród Polaków. Arcybiskup Ledóchowski zabronił księżom brania czynnego udziału w życiu polityczny, zakazał śpiewać w kościołach pieśni "Boże coś Polskę", nie zezwolił na urządzenie uroczystości kościelnych z okazji rocznic narodowych i zaprowadził w seminarium wykłady z filozofii w języku niemieckim. Spore zdziwienie wzbudziło zwłaszcza zalecenie modłów po kościołach, na intencję armii pruskiej, czasie wojny z Austrią oraz nakaz odbycia galowych uroczystości z okazji urodzin króla pruskiego w 1868 r.Ta "era wolności" zaczęła się chylić ku zachodowi, odkąd koronę królewską w Prusach przyjął Wilhelm I, a kanclerzem Prus został hr. Otto von Bismarck (od 1862 do 1890). Tryumf protestanckich Prus nad pokonaną Austrią (1866) i niebawem nad Francją (1870) wzmógł wpływy liberalnego protestantyzmu, związanego z filozofią Hegla. Na pożywce tej wzrastał niezmiernie wybujały nacjonalizm niemiecki, który w Prusach widział przyszłość polityczną Niemiec, a w protestantyzmie religię narodową.
Sumując, można śmiało powiedzieć, że era pokonstytucyjna była epoką wolności Kościoła w Prusach i jego rozwoju. Biskupi wraz z duchowieństwem mogli wypełniać swoje zadania, mieli możliwość szerokich i nieskrępowanych kontaktów z Rzymem oraz rozwijania różnych form pracy duszpasterskiej. We wszystkich diecezjach następowało odrodzenie życia zakonnego oraz stowarzyszeń wiernych świeckich. Jednocześnie na wyliczonych przykładach widać wyraźnie, że właściwe ułożenie relacji miedzy władzą państwową i Kościołem wymagało, po wprowadzeniu konstytucji, niemal zawsze wielkiej czujności ze strony czynników kościelnych. Dopuszczenie do choćby jednego przypadku interwencji w sprawy wewnątrz kościelne stworzyło by po prostu niebezpieczny precedens. Zarazem jednak miał zapewniony Kościół szeroki zakres swobód i mógł się śmiało rozwijać. Zarazem większość sytuacji konfliktowych na ziemiach polskich, nawet jeśli dotyczyły one Kościoła, rodziły się na tle etnicznym, stąd trzeba je zaliczyć raczej do polityki narodowościowej a nie kościelnej rządu pruskiego.
Dla porównania trzeba pamiętać, że na południu Niemiec, w Austrii czy Bawarii utrzymały się cały czas tradycje józefinizmu, w efekcie czego Kościół był poddany stałej i drobiazgowej ingerencji władz świeckich. Nie było one co prawda wrogie Kościołowi, ale - rzecz paradoksalna - katolicy południowoniemieccy domagali się takich swobód, jakie ma Kościół w Prusach.Wydaje się, że śmiało można postawić tezę, że rozwój życia religijnego, który był umożliwiony przez państwo po 1850 r., pozwolił zebrać Kościołowi dość sił, by oprzeć się temuż państwu po roku 1871.
KULTURKAMPF
Warto zarazem podkreślić, że pierwszym krajem, w którym zagrożenie Kościoła po roku 1866 stało się rzeczywiste, było Wielkie Księstwo Badenii, gdzie minister Julius Jolly, przy cichej zachęcie Bismarcka i powołując się na "laicką logikę" rozpoczął ograniczanie praw Kościoła i sprawowanie nad nim ścisłej kontroli państwowej.
Przyczyny zainaugurowania walki o kulturę są bardzo złożone tak w przypadku Prus, jak i całej Rzeszy Niemieckiej. Zaliczyć do nich trzeba m.in. ogłoszenie przez papieża Piusa IX "Syllabusa" (1864), a zwłaszcza soborowego dogmatu o nieomylności papieskiej (1870); wśród liberałów niemieckich zrodziły one obawę przed ewentualnym mieszaniem się Stolicy Apostolskiej w wewnętrzne sprawy zjednoczonych Niemiec. W rzeczywistości odrodzony i prężny katolicyzm niemiecki, będący potężną siłą społeczną, wzbudzał niepokój starych i nowych przeciwników, szczególnie liberałów i protestantów. Wszak już w 1860 r. w Niemczech miały miejsce narastające ataki na szkoły wyznaniowe, klasztory i inne instytucje kościelne, ataki te były często ślepe i bez znajomości sprawy. Jedną z głównych przyczyn konfliktu była też obawa przed odwetem ze strony pokonanej Francji. Ta obawa pchała bismarckowskie Niemcy do ścisłego sojuszu z Włochami, będącymi w stanie wojny z Kościołem. Z tych samych powodów rząd pruski poparł starokatolików, a na katedrach profesorskich pozostawił tych teologów, którzy przyjęli starokatolicyzm.
Nie bez znaczenia był strach liberałów niemieckich przed koalicją ideologiczną wewnątrz Niemiec, skupionej wokół partii Centrum, która w 1870 r. z frakcji parlamentarnej przekształciła się w partię polityczną. To właśnie katolicy pruscy, zachęcani przez biskupa mogunckiego E. W. Kettelera, zasłużonego również dla rozwoju katolickiej nauki społecznej, doszli do wniosku, że najlepszym sposobem bronienia zagrożonych swobód jest powrót do taktyki z lat pięćdziesiątych i utworzenie partii, która nie byłaby ściśle wyznaniowa, lecz otwarta dla wszystkich pragnących bronić tradycji chrześcijańskich. Upadek Państwa Kościelnego i dogmatyzacja doktryny o nieomylności papieskiej odegrały poważną rolę w genezie Kulturkampfu. Zwycięstwo w wojnie z Francją traktowano jako zwycięstwo tych podstawowych zasad i idei, na których opierało się państwo i życie społeczeństwa w Prusach. W pryzmacie takiej postawy uważano, że dynastia Habsburgów i sama Austria, papiestwo, a także jezuici i kontrreformacja były wielkimi błędami w historii Niemiec. Odrzucono też wszelkie postulaty interwencji na rzecz utrzymania Państwa Kościelnego, co potwierdził cesarz Wilhelm I w mowie tronowej W rzeczywistości konflikt między obozami: liberalnym i liberalno-narodowym a katolickim był nieunikniony i narastał już od dłuższego czasu. Bismarck pokierował nim jednak po własnym torze pozostając w istocie niezależny od żadnej z tych partii. Nie był on zainteresowany celami teoretycznymi, światopoglądowymi, a jedynie praktycznymi celami swojej długofalowej polityki. W efekcie wiec polityka wobec Kościoła miała przynieść nagięcie ustroju kościelnego do form państwowych, co miało dać państwu całkowitą hegemonię nad Kościołem. Cios jaki przy tej okazji został wymierzony Polakom nie był celem samym w sobie, a jedynie pochodną walki z "Centrum". Podobnie walka z Kurią Rzymską była jedynie nieuniknioną konsekwencją posunięć w polityce wewnętrznej.
Sam Bismarck i minister wyznań religijnych Heinrich von Mühler uważali Sobór Watykański I i jego uchwały za wewnętrzną sprawę Kościoła katolickiego, ale stanowisko to zrewidowali, udzielając poparcie starokatolikom.Wstępem do walki o kulturę było "wypowiedzenie wojny" przez kanclerza Bismarcka. Polegało ono na ogłoszeniu radykalnego programu antykościelnego (19 czerwca 1870), opublikowanego następnie w "Nationalzeitung" i uzupełnionego artykułem przeciwko frakcji klerykalnej w "Kreuzzeitung". Kolejnym krokiem było zniesienie katolickiego wydziału przy Ministerstwie Oświaty.
Na wniosek bawarskiego ministra wyznań Johanna Lutza, jednego z współtwórców Kulturkampfu, wydano ustawę z 16 grudnia 1871 roku, ograniczająca swobodę głoszenia kazań (Kanzelparagraph). Groziła ona karą dwóch lat więzienia za nadużywanie kazalnicy dla burzenia pokoju publicznego. W czasie debaty parlamentarnej na temat tej ustawy minister Lutz oświadczył, że główny problem ustawy tkwi w tym, "kto jest panem w Niemczech, czy rząd, czy też Kuria papieska". Dalsze uderzenia były wymierzone bezpośrednio w duchowieństwo katolickie. W dniu 11 marca 1872 r. Kościołowi odebrano prawo nadzoru nad szkołami w Prusach. Prawo to przejęło państwo, co miało spowodować pożądane reperkusje w szkolnictwie polskim w Wielkopolsce i na Pomorzu. Dalsze miesiące 1872 r. zaznaczyły się wzrostem rozporządzeń i kroków antykościelnych. W kwietniu rząd zawiesił biskupa polowego Franciszka Adolfa Namszanowskiego w czynnościach kościelnych i posłał go na emeryturę, a 15 marca 1873 r. zniósł ten urząd. W dniu 4 lipca uchwalono prawo o jezuitach. Rozwiązywało ono klasztory jezuitów i zakonów im pokrewnych, a więc: redemptorystów, misjonarzy, Kongregację Ducha Świętego i sercanki (Sacré Coeur), cudzoziemscy zaś zakonnicy musieli w ogóle opuścić Niemcy. Prawo to zostało uchwalone na prośbę starokatolików i różnych organizacji protestanckich, którzy czynili jezuitów odpowiedzialnymi za "Syllabus" i dogmat o nieomylności papieskiej. Odpowiedzią na to prawo była gwałtowna i ostra reakcja katolicka. Papież Pius IX zaczął mówić publicznie o prześladowaniu Kościoła w Niemczech, a powstały w lipcu 1872 r. Związek Katolików Niemieckich w Moguncji ogłosił, że walkę z państwem liberalnym uważa za swój główny obowiązek. We wrześniu tego roku prawo o jezuitach potępiła konferencja fuldajska episkopatu niemieckiego, uznając je za łamanie prawa międzynarodowego i państwowego.
Kolejnym krokiem Bismarcka było zlecenie A. Falkowi zadania opracowania zbioru praw poddających Kościół (wychowanie kleru, mianowanie i odwoływanie proboszczów, ekskomunikowanie wiernych itp.) kontroli państwa w imię obrony cywilizacji współczesnej. Owe prawa zostały przedstawione parlamentowi jeszcze w listopadzie 1872 r. i lutym 1873 r., a uchwalone były w dniach od 11 do 14 maja 1873 roku, (Maigesetze). Ponieważ nie były one zgodne z konstytucją, zmodyfikowano więc 15. i 18. artykuł konstytucji pruskiej. W miejsce autonomii Kościół został podporządkowany państwu.
Kolejna ustawa z 12 maja 1873 r. dotyczyła kościelnej władzy dyscyplinarnej i powołania Królewskiego Trybunału dla Spraw Kościelnych. Decydowała ono o tym, że najwyższym rządem dla księży będzie świecki trybunał do spraw kościelnych w Berlinie, złożony z 11 członków mianowanych przez króla. Faktycznie znosiła więc jurysdykcję papieską nad katolikami w Prusach. Ważniejsze akty dyscyplinarne biskupi mogli podejmować tylko po powiadomieniu naczelnego prezesa prowincji. Ustawa przewidywała również usuwanie duchownych z ich dotychczasowych stanowisk na wniosek władz państwowych.
Ustawa z 13 maja 1873 r. ograniczała władzę Kościoła w stosowaniu kar dyscyplinarnych. Kary te mogły odnosić się wyłącznie do spraw religijnych, a w żadnym wypadku nie mogły się odnosić do osób postępujących zgodnie z prawem cywilnym. Ustawa dotyczyła więc postawy biskupów wobec teologów starokatolickich.
Ustawa z 14 maja 1873 r. normowała sprawy występowania z Kościoła. Mogło ono nastąpić na drodze oświadczenia, złożonego w sądzie państwowym. W latach 1874-1875 ustawy te zostały uzupełnione i państwo uzyskało prawo przejmowania wszystkich beneficjów kościelnych, które zostały obsadzone wbrew prawu państwowemu (4 maj 1874). Dnia 20 maja 1874 r. uchwalono ustawę o zarządzie wakujących biskupstw katolickich. Państwo otrzymało nadto uprawnienie deportowania i wygnania z granic Rzeszy osób niewygodnych dla rządu.
W kwietniu i czerwcu 1875 r. doszło do kolejnych ustaw antykościelnych. Dnia 22 kwietnia 1875 r. zawieszono państwowe świadczenia materialne na rzecz Kościoła katolickiego w Prusach. W dniu 22 czerwca administrację majątku kościelnego przekazano w ręce "dozorów kościelnych", a 4 lipca starokatolikom przyznano prawo do korzystania z katolickich budynków kościelnych i cmentarzy. W wypadku, gdy starokatolicy stanowili w parafii większość, majątek kościelny przechodził na ich własność. Ustawą z 31 maja 1875 r. usunięto z terenu Prus wszystkie zakony z wyjątkiem tych, które zajmowały się pielęgnowaniem chorych. W dniu 26 lutego 1876 r. wprowadzono poprawkę do kodeksu karnego, która zezwalała na więzienie duchownych. W roku 1874 wprowadzono obowiązkowe małżeństwa cywilne w Prusach, a następnie w całych Niemczech. Równocześnie odebrano moc prawną metrykom kościelnym. W roku następnym państwo objęło kontrolą majątek Kościoła katolickiego i podporządkowało naukę religii kontroli państwowej, która miała być wykładana w języku niemieckim. Po pewnym wahaniu biskupi, zachęcani przez energicznego biskupa Emmanuela Wiktora Kettelera, odmówili poddania się kontroli państwa. Na 12 biskupów żaden się nie ugiął, chociaż 9 z nich po spektakularnym procesie zostało usuniętych lub uwięzionych, a wśród nich metropolita koloński Paul Melchers oraz gnieźnieńsko-poznański Mieczysław Ledóchowski. W roku 1878 urzędowało już tylko 3 biskupów (Frombork, Pelplin, Hildesheim). Jednak na 4 tysiące księży tylko 24 poddało się rządowi, a około 1000 kapłanów zostało przemocą usuniętych z parafii. W grudniu 1873 r. zamknięto niektóre seminaria duchowne, a później wszystkie. Procesy objęły również duchowieństwo niższe, które bez zezwolenia rządowego celebrowało mszę św., czy udzielało sakramentów. Okazało się, że niemal cały niższy kler poparł biskupów w ich oporze, mimo coraz bardziej uciążliwych sankcji, jak: grzywny, aresztowania, banicje.
Bismarck, który uczynił z tej próby sił sprawę osobistą, od początku oświadczył, że nigdy nie uda się do Canossy, jednak episkopat bynajmniej nie myślał ustępować. W oporze tym podtrzymywały biskupów niemal jednomyślnie masy katolickie, czego Bismarck, nie posiadający absolutnie wyczucia sił ludowych, całkowicie nie przewidział. Wieśniacy w Nadrenii, Westfalii, Prusach Wschodnich i w Niemczech południowych, rzemieślnicy i robotnicy miast przemysłowych na zachodzie i na Śląsku, tworzący bazę socjologiczną ówczesnego katolicyzmu niemieckiego, okazali spontaniczny brak zaufania liberalnym przedstawicielom burżuazji kapitalistycznej. Poza tym zrzeszeni od około dwudziestu lat w aktywnych stowarzyszeniach zawodowych, dzięki którym zachowali bliski kontakt ze swym Kościołem, i podtrzymywani w gorliwości przez niezwykle szybko rozwijającą się prasę katolicką, mieli jasną świadomość religijnego wymiaru walki. Także partia Centrum, którą Bismarck chciał zniszczyć, notowała przy każdych wyborach uderzający wzrost oddanych na nią głosów. Podobnie polityka Falka zmierzająca do systematycznej laicyzacji instytucji państwowych, natrafiała na stale rosnącą opozycję także w środowiskach protestanckich.
Opór episkopatu i katolików wzmacniała postawa papieża Piusa IX. Decydujący głos zawarł papież w encyklice Quod numquam (5 luty 1875 r.), w której napiętnował prawodawstwo pruskie, uznał je za całkowicie nieważne i potępił publicznie uwięzienie obydwóch metropolitów, oraz zachęcał katolików do wytrwania.
Szczególnie dokładnie warto przyjrzeć się przebiegowi Kulturkampfu w Wielkopolsce. Arcybiskup Mieczysław Halka Ledóchowski, którego pierwszy okres rządów w Poznaniu i Gnieźnie nacechowany był lojalizmem wobec państwa, potrafił z całą stanowczością wystąpić przeciw tym wszystkim prawom, które godziły w interes Kościoła. Zdaje się, że właśnie przez pryzmat wierności Kościołowi i troski o interesy Kościoła należy oceniać całą jego działalność.
W roku 1873 z całą stanowczością przeciwstawił się nauczaniu religii w gimnazjach, począwszy od kwarty lub seksty, w języku niemieckim, narzuconym przez rząd pruski. Według prawa kościelnego nauka religii winna się odbywać w języku ojczystym dziecka. Gdy rząd polecił usunąć nauczycieli uczących religii po polsku, metropolita odmówił udzielenia misji kanonicznej świeckim, których rząd wyznaczył do nauczania religii po niemiecku. W sejmie minister hr. Fridrich Eulenburg na interpelację posła Ignacego Łyskowskiego w tej sprawie zarzucił Ledóchowskiemu, że ,,przed objęciem arcybiskupstwa przyrzekł rządowi, iż z narodowością polską nic wspólnego mieć nie będzie, a mimo to płynie pod chorągwią narodową". Władze zaczęły usuwać księży, którzy wzbraniali się uczyć po niemiecku. Pierwszymi, których to dotknęło, byli: ks. Edmund książę Radziwiłł i ks. Jaskólski z Ostrowa, a także ks. dr Florian Stablewski w Śremie. W ten sposób od Wielkanocy 1873 r. ustała nauka religii w szkołach.W dniu 7 lutego 1878 r. zmarł papież Pius IX, a tym samym pojawiła się okazja do rozmów z nowym papieżem. Wybrany bowiem 20 lutego tego roku papież Leon XIII - nastawiony pokojowo i kompromisowo - powiadomił cesarza Wilhelma I o swym wyborze, wyciągając tym samym pierwszy rękę do zgody. Przygotowało to drogę dla kompromisu, tym bardziej, że Bismarck spodziewał się pozyskać poparcie nowo obranego papieża w kwestii polskiej. Ugoda rodziła się w bólu, ponieważ z jednej strony Bismarck chciał ją uzyskać kosztem jak najmniejszych ustępstw, z drugiej zaś Centrum, podniecone zwycięstwem, nie chciało zgodzić się na kompromis, na który skłonny był przystać Watykan i liczni biskupi, aby położyć kres dezorganizacji życia kościelnego w Niemczech.
Doniosłym wreszcie zdarzeniem były wybory do parlamentu 1878 r., które miały przełomowe znaczenie dla nowych stosunków w pruskim parlamencie. Obóz liberalny, cieszący się dotąd bezwzględną większością w Reichstagu, przegrał wybory. Ze 180 miejsc posiadanych do 1877 r. liberałowie otrzymali tylko 138, podczas gdy stronnictwa konserwatywne zwiększyły swój stan posiadania ze 171 mandatów na 220.
Pierwsze kontakty podjęte ze Stolicą Apostolską na życzenie "żelaznego" kanclerza miały miejsce w nuncjaturze monachijskiej w Bawarii. Prowadzili je nuncjusz apostolski Camillo Mazzella, pruski poseł hr. Georg Werthern i mąż zaufania Bismarcka hr. Friedrich Holnstein. Latem 1878 r. Bismarck sam spotkał się z nuncjuszem Mazzellą, ale rozmowy te wykazały diametralnie różne postawy obydwóch stron. W lipcu 1879 r. odszedł z rządu główny filar Kulturkampfu, minister Adalbert Falk, a jego miejsce zajął umiarkowany Robert von Puttkammer. Latem tego roku pertraktacje kontynuowano w Wiedniu, a prowadzili je nuncjusz wiedeński Lodovico Jacobini i poseł pruski książę Henryk Reuss z udziałem ekspertów. Przedmiotem rozmów były głównie prawa majowe, które były nie do przyjęcia ze strony Kościoła.
Kiedy tajne negocjacje rozpoczęte za pośrednictwem nuncjuszów w Monachium i w Wiedniu nie doprowadziły do żadnego rezultatu; po niespełna dwu latach Bismarck postanowił działać jednostronnie: 14 lipca 1880 roku przeprowadził głosowanie nad pierwszą prowizoryczną ustawą normalizacyjną i odtąd bez formalnego zawieszenia broni Kulturkampf zaczął stopniowo tracić ostrze. Dwie inne ustawy, z 31 maja 1882 roku i z 11 lipca 1883 roku, były kolejnymi krokami na drodze do odprężenia, ponieważ umożliwiały rządowi niestosowanie budzących największe zastrzeżenia punktów Maigesetze, chociaż same ustawy pozostały niezmienione. Rozmowy z Watykanem zostały jednak podjęte w rezultacie nawiązania stosunków dyplomatycznych w kwietniu 1882 r. W 1883 r. obsadzono wakujące biskupstwa w Fuldzie, Osnabrück, Paderborn, Trewirze i we Wrocławiu. W roku 1884 doszło do ułaskawienia i powrotu biskupów do Limburga i Münster.
W roku 1883 doszło do zatargu między Niemcami a Hiszpanią o Wyspy Karolińskie, nominalnie zależne od Hiszpanii, a faktycznie zajęte przez Niemcy. Kanclerz niemiecki zaproponował, aby na rozjemcę wybrano papieża Leona XIII. Wydany w 1885 r. przezeń wyrok przyjęły obydwie strony, a papież wdzięczny najpotężniejszemu państwu za uznanie Stolicy Apostolskiej za czynnik międzynarodowy nadał Bismarckowi Order Chrystusa. Ten gest papieża wywołał przykre echo wśród katolików francuskich i polskich.
Dalsze negocjacje między Berlinem a Rzymem mogły jednak odbywać się już w zupełnie innym klimacie, Gdy po roku 1878 następowało przesilenie Kulturkampfu w Niemczech, nadal trwał on jeszcze w pewnej formie na ziemiach polskich. Pozytywnym jego wynikiem było zjednoczenie całego społeczeństwa polskiego, które - w podjętej walce z naporem niemczyzny - podniosło się religijnie i kulturalnie, a także narodowo i ekonomicznie. Księża stali się prawdziwymi przywódcami ludności polskiej. W roku 1885 doszło do decydującego porozumienia między Prusami a Stolicą Apostolską w sprawie obsadzenia stolic arcybiskupich w Gnieźnie i Poznaniu. Po odrzuceniu przez władze pruskie kandydatury ks. Edmunda Radziwiłła, biskupa Jana Ch. Janiszewskiego, ks. Edwarda Likowskiego i innych kandydatów polskich, rząd zgodził się na kandydaturę ks. Juliusza Dindera, proboszcza i dziekana w Królewcu. Wówczas to kard. Ledóchowski zrezygnował z obydwu stolic arcybiskupich, a papież Leon XIII w dniu 27 lutego 1886 r. mianował ks. Dindera metropolitą gnieźnieńsko-poznańskim. Fakt instalacji Niemca na polską stolicę prymasowską boleśnie wstrząsną Polakami.
Trzeba podkreślić jednak, że ks. J. Dinder zwlekał z przyjęciem tej godności i tłumaczył się słabym zdrowiem i mierną znajomością języka polskiego. Ten pierwszy po ośmiu wiekach Niemiec na biskupstwie gnieźnieńskim, urodzony na Warmii, po polsku rzeczywiście mówił słabo, ale jeszcze jako proboszcz odznaczał się wielką gorliwością duszpasterską i wiernością dla Kościoła w okresie Kulturkampfu. Bp Dinder po objęciu rządów na czołowe stanowiska powołał Polaków, na sufragani w Poznaniu zasiadł ks. E. Likowski, w Gnieźnie zaś znany historyk ks. Jan Korytkowski. W roku 1888 otwarł ponownie seminarium duchowne w Poznaniu z nowym ratio studiorum, ale nominacje profesorów musiał uzgodnić z władzami pruskimi. Rząd pruski miał mu za złe, że nie stał się powolnym narzędziem germanizacji. Dystansując się od tej akcji, mówił: "jestem pasterzem, a nie najemnikiem". Wśród najbliższych jego współpracowników byli ludzie zaufania kard. Ledóchowskiego. Zgodził się jednak na nauczanie religii w gimnazjach po niemiecku (1888 r.).
W ślad za Prusami poszły i inne kraje niemieckie. Odtąd życie religijne katolików niemieckich rozwijało się bez większych przeszkód, zwłaszcza na polu organizacyjnym i społecznym. Sprzyjały temu również trzydziestoletnie rządy cesarza Wilhelma II (1886-1918), który trzykrotnie wizytował papieża w Rzymie.
17.Kościół w monarchi austriackiej XIX wieku
Józefinizm - proces tworzenia w monarchii habsburskiej Kościoła państwowego, zapoczątkowany przez Marię Teresę, zakończony przez Józefa II. Podstawy teoretyczne pod józefinizm przygotowywał od późnych lat pięćdziesiątych wybitny austriacki prawnik Paul Joseph Riegger (1705-1775).Celem reformy, ingerującej w organizację Kościoła katolickiego, było włączenie Kościoła w państwową opiekę społeczną. Zamknięto wiele klasztorów, które nie prowadziły działalności socjalnej, państwo przejęło opiekę nad ubogimi, szkolnictwo i funkcję udzielania ślubów.W efekcie duchowni stali się urządnikami państwowymi i propagandystami państwa, a także nauczycielami patriotyzmu.Król Prus Fryderyk Wielki kpił, że Józef II Habsburg "dekretował nawet ilość świeczek na ołtarzu". Po śmierci Józefa w 1790 roku większość reform cesarza odwołano, zostawiajac jednak jego reformy kościelne.Polski historiozof Feliks Koneczny interpretował józefinizm jako kolejną formę, jaką przybrał bizantynizm niemiecki, głoszący prymat władzy świeckiej nad duchowną także w sprawach sumienia.

mozambikpl

21.Błędy teologiczne i sekty w XIX wieku
Kościół katolicki stoi ciągle na straży objawienia Bożego i potępia zarówno racjonalizm skrajny, który odrzuca objawienie Boże i porządek nadprzyrodzony, – jak semiracjonalizm, czyli racjonalizm umiarkowany, który przyjmuje wprawdzie objawienie Boże, ale li tylko przyrodzone w dziełach stworzenia i dziejach świata, a przecenia nadmiernie siły rozumu.Z racjonalizmem idzie w parze progresizm, uważający Kościół katolicki za dzieło ludzkie, a dogmaty za zmienne opinie, podległe ciągłemu i nieokreślonemu postępowi, – jako też indyferentyzm i latitudynaryzm, twierdzący, że wszystkie religie pozytywne są tylko formami przejściowymi jednej religii naturalnej (deizmu), a wszystkie wyznania chrześcijańskie są tylko gałęziami jednego drzewa, tak że każdy człowiek może sobie wybrać tę religię, jaka mu się podoba, gdyż "ludzie trzymając się jakiejkolwiek religii mogą być zbawieni, jeżeli tylko żyją według zasad ogólnej moralności". Wszystkie te kierunki zostały potępione w Syllabusie Piusa IX z r. 1864 Wobec tych kanonów nie może się także ostać ani naturalizm, który na równi z materializmem mieni Bogiem przyrodę, albo przyjmując istnienie Boga, oddzielonego od świata, odmawia Mu aktu stworzenia świata i wszelkiego wpływu na świat i człowieka, – ani panteizm, hylozoistyczny czy idealny, o którym poniżej będzie mowa, – ani ontologizm, który utrzymuje, że idee konieczne i absolutne są nam wrodzone i nie są czym innym, jak tylko samym Bogiem, wskutek czego Bóg jest niejako abstrakcyjną ideą wszechbytu, ani wreszcie skrajny tradycjonalizm czyli fideizm, który twierdzi, że rozum ludzki na drodze samoistnego badania nie zdoła dojść do poznania istnienia Boga, nieśmiertelności duszy i wolności woli, jeżeli mu nie przyjdzie z pomocą objawienie i tradycja, jako jedyne kryteria prawdy.
W wieku XIX-tym teorie te nawet wśród pisarzy katolickich znalazły garstkę zwolenników; co gorsza obrażona duma, wstręt do celibatu, hołdowanie bezwzględne ideom wieku i agitacje polityczne, mianowicie w Niemczech, popchnęły niektórych duchownych, a za nimi świeckich, do utworzenia nowych sekt, jak np. Boozianów, Maurerianów, Deutschkatolików, Altkatolików w Niemczech, francusko-katolickiego "Kościoła" we Francji, katolicko-apostolskiego w Belgii, włosko-katolickiego we Włoszech
22.Modrenizm
Główną inspiracją modernizmu były osiągnięcia dziewiętnastowiecznej nauki oraz filozofii. Największy wpływ na modernistów wywarły poglądy Bergsona.
Głównym poglądem, który ściągnął potępienie papieskie było założenie, że dogmaty Kościoła katolickiego mają historyczny charakter i ewoluowały w przeszłości łącznie z samym Kościołem. Dlatego też moderniści dopuszczali zmianę doktryny Kościoła posuniętą nawet do zmiany dogmatów. Doktryna miała odpowiadać swojej epoce. Ponadto konsekwencją przyjęcia modernistycznego punktu widzenia, była możliwość pozostawania w Kościele mimo zaprzeczania dogmatom ogłoszonym w dawnych wiekach: były one prawdziwe w momencie ogłoszenia, natomiast w danej chwili prawdziwe mogą być poglądy całkiem odmienne. Przekonanie o ewolucji dogmatów kontrastuje z zaaprobowaną przez Kościół katolicki opinią kardynała Newmana o rozwoju doktryny katolickiej, jej ciągłości i niezależności od epoki historycznej.
Modernistów wyróżniała też analiza Biblii oparta wyłącznie na tekście, bez zwracania uwagi na komentarze np. Ojców Kościoła. Jednocześnie krytyka tekstu była racjonalistyczna. Np. poddawano w wątpliwość realność cudów opisywanych w Biblii, czy rzetelność autorów tekstu biblijnego. Z tego powodu modernistów oskarżano o wpływ protestanckiej szkoły krytyczno-historycznej (szkoła w Tybindze) oraz sekularystycznych idei oświecenia.
Filozoficznie modernizm charakteryzował irracjonalistyczny pogląd na religię jako domenę emocji wiernych; jako że istnienia Boga ani prawd wiary nie sposób, według modernistów, udowodnić. Nie oznaczało to deprecjacji poznania religijnego, jako że intelekt nie był zdaniem modernistów jedyną czy najwłaściwszą drogą poznania. Prawdy wiary nie miały być odzwierciedleniem rzeczywistości (co najwyżej jej symbolami), ale normami postępowania. Według sławnego przykładu dogmat "Bóg jest osobą" miał w istocie oznaczać "traktuj Boga jako osobę". Tylko normy, a nie poglądy można bowiem nakazać.
Modernizm został potępiony przez papieża Piusa X w encyklice Pascendi Dominici gregis i w dekrecie Lamentabili Sane . W tym ostatnim dokumencie Pius X określił modernizm jako sumę wszystkich herezji. Określenie to nie znaczy, że modernizm jest połączeniem dotychczasowych herezji, ale wskazuje, że nurt ten podkopuje doktrynę Kościoła katolickiego w groźniejszy i bardziej perfidny sposób niż inne herezje. Zamiast krytykować poszczególne dogmaty, moderniści negowali istnienie niezmiennej prawdy i sens Urzędu Nauczycielskiego Kościoła.
23.Starokoatolicy i kościoły narodowe
Za początek właściwego starokatolicyzmu uznaje się rok 1870, kiedy to w łonie kościoła rzymskokatolickiego powstał opór wobec postanowień I soboru watykańskiego. Sobór uchwalił konstytucję Pastor aeternus, dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności kształtuje dziś w znacznej mierze stosunki w Kościele katolickim, nie wszyscy zgodzili się na te postanowienia. Protest rozpoczęli teologowie Uniwersytetu w Bonn, pod przywództwem Johabba Döllingera, poparli ich również wybitni teologowie Uniwersytetów we Wrocławiu, czy Pradze. Starokatolicy nawiązali kontakt z niezależnym od papiestwa Kościołem Utrechtu, przejęli od niego sukcesję apostolską i stworzyli własną organizację kościelną o ustroju episkopalno-synodalnym. Zniesiono spowiedź indywidualną, posty, celibat księży i łacinę w liturgii. W 1899 r. doszło do założenia zrzeszającej kościoły starokatolickie z całego świata Unii Utrechckiej.MARIAWICI
24.Rozwój życia zakonnego w XIX wieku
W XVIII w. zaznaczył się w Europie głęboki kryzys życia zakonnego. Zniesiono zakon jezuitów, wiele ucierpiały także zgromadzenia kontemplacyjne. W pierwszych dziesięcioleciach XIX w. miały miejsce wielkie kasaty zakonne. Największe rozmiary przybrały one na ziemiach polskich: przed rozbiorami było w Polsce blisko 16 tys. zakonnic i zakonników, a w 1864 r. tylko 3270. Od połowy XIX w. nastąpiła jednak ekspansja życia zakonnego, a szczególnie liczebny zakonów żeńskich i powstawanie nowych formacji, takich jak zgromadzenia bezhabitowe.
26.Misje w azji w XIX wieku
Apostolskie wysiłki św. Franciszka Ksawerego, założenie Kongregacji Propaganda Fide przez papieża Grzegorza XV i dyrektywy dla misjonarzy, aby respektowali i doceniali miejscowe kultury, przyczyniły się do osiągnięcia lepszych rezultatów w XVI i XVII wieku. Ponowne ożywienie działalności misyjnej nastąpiło w XIX wieku. Różne zgromadzenia zakonne poświęciły się całkowicie temu zadaniu. Propaganda Fide została zreformowana. Większy nacisk kładziono na tworzenie Kościołów lokalnych. Szkolnictwo i dzieła charytatywne szły krok w krok z głoszeniem Ewangelii. W konsekwencji Dobra Nowina docierała do coraz większej liczby osób, zwłaszcza ubogich i żyjących na marginesie, ale niekiedy także do elit społecznych i intelektualnych. Czyniono nowe wysiłki w celu inkulturacji Dobrej Nowiny, które jednak okazały się całkowicie niewystarczające. Kościół w wielu miejscach, mimo wielowiekowej obecności i licznych wysiłków apostolskich, był nadal uważany jako obcy Azji, i w rzeczywistości był często postrzegany przez ludność jako mający powiązania z mocarstwami kolonialnymi.
Taka była sytuacja przed Soborem Watykańskim II. Jednak Sobór dostarczył bodźca, dzięki któremu zaświtało nowe rozumienie misji, a z nim wielka nadzieja. Powszechność Bożego planu zbawienia, misyjna natura Kościoła i odpowiedzialność każdego w Kościele za to zadanie,
27.Papieskie dzieła misyjne
Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary
Sługa Boża Paulina Jaricot, urodzona w Lyonie 22 lipca 1799 roku w rodzinie bogatych przemysłowców, już w wieku 17 lat zdecydowała się żyć tylko dla Boga.Dzięki bratu Fileasowi, który przygotowywał się do pracy misyjnej w Chinach, otrzymywała informacje dotyczące misji i przejęta dramatycznymi wiadomościami szukała sposobu rozbudzenia wśród katolików entuzjazmu dla ich wspomagania. Sposób znalazła w 1819 roku - to tworzenie grup złożonych z 10 osób, z których każda będzie starała się zachęcić do wspomagania misji inne 10 osób; z kolei dziesiątki organizowane są w setki, a następnie w tysiące. Każdy członek ma obowiązek codziennej modlitwy i niewielkiej cotygodniowej ofiary. Na każdym szczeblu grupami kierują odpowiedni przewodnicy.3 maja 1822 roku grupa świeckich, która zgromadziła się w celu przedyskutowania nowych form współpracy misyjnej, przyjęła dla tworzenia stowarzyszenia system Pauliny. Najbardziej znanym i rozpowszechnionym w całym świecie jej dziełem jest Żywy Różaniec, który zainicjowała w 1826 r. Zaangażowała się również w problemy społeczne ówczesnej klasy robotniczej Francji. Jednak dzieło, w które zainwestowała cały swój majątek, upadło na skutek oszustwa osób nieuczciwych. Sytuacja ta stała się dla niej źródłem niezliczonych cierpień i upokorzeń przez wiele lat, aż do śmierci. W 1862 roku Paulina umiera w ubóstwie i opuszczeniu. Zainicjowane przez nią Dzieło Rozkrzewiania Wiary papieże polecali biskupom, kapłanom i wiernym. W stulecie powstania Dzieła, 3 maja 1922 r., Pius XI Motu Proprio Romanorum Pontificum uczynił je "papieskim" i polecił wprowadzić w całym Kościele powszechnym.
Papieska Unia Misyjna
Ojciec P. Manna - którego papież Jan XXIII nazwał nowym Kolumbem przedsięwzięć misyjnych - urodził się 16.01.1872 r.We współpracy z abp. Guido Conforti z Parmy, założycielem Misjonarzy Ksawerianów, powołał Unię Misyjną Duchowieństwa, którą 30 X 1916 r. zatwierdził papież Benedykt XV. Unia szybko rozszerzyła się na inne kraje. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary dekretem Huic sacro (1949 r.) rozszerzyła Unię Misyjną na zakonników, kleryków i siostry zakonne.Wkrótce po śmierci o. Manny, w 1956 roku, papież Pius XII wyniósł ją do godności dzieła "papieskiego", dlatego też odtąd jest to Papieska Unia Misyjna - obecnie już nie tylko duchowieństwa, ponieważ posoborowe Statuty PDM z 1980 r. włączają do niej również osoby świeckie pełniące funkcje duszpasterskie.
Papieskie dzieło św Piotra apostoła
Początki Dzieła sięgają roku 1889, kiedy to bp Cousin z Nagasaki napisał o trudnościach w przyjęciu kandydatów do seminarium z powodu braku środków materialnych na ich utrzymanie - zgłosiło się wówczas 50 kandydatów, podczas gdy on mógł przyjąć tylko 12. W odpowiedzi na ten list Stefania Bigard-Cottin, która po tragicznej śmierci męża i syna postanowiła poświęcić się całkowicie pomocy misjom oraz jej córka Joanna niezwłocznie rozpoczęły kwestę - najpierw wśród przyjaciół i znajomych - na utrzymanie jednego japońskiego seminarzysty, a potem jeszcze jednego... i coraz liczniejszych. Ofiarodawcy, którzy zobowiązali się do systematycznego wpłacania składek na utrzymanie seminarzystów, stali się pierwszymi członkami nowego dzieła misyjnego. Wkrótce dzieło to zaczęło zataczać coraz szersze kręgi.
W 1920 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary dekretem z dn. 28 kwietnia tego roku przejęła Dzieło pod swoje kierownictwo. Papież Pius XI swoim breve apostolskim z 29 VII 1925 ogłosił patronką Dzieła św. Teresę od Dzieciątka Jezus, a w encyklice Rerum Ecclesiae (28 II 1926) ogłosił je "papieskim" na wzór Dzieła Rozkrzewiania Wiary i Dzieła Świętego Dziecięctwa Misyjnego. Seminarium w Kandy na Cejlonie otrzymało za patrona św. Piotra Apostoła. Taką też nazwę przyjęło zainicjowane przez panie Stefanię i Joannę Bigard dzieło pomocy misjom: Dzieło św. Piotra Apostoła.W 1895 roku za pośrednictwem bpa Le Roy, wikariusza apostolskiego w Gabonie, Joanna zwraca się z prośbą - którą podpisała również jej matka - o aprobatę zainicjowanego Dzieła. Po otrzymaniu błogosławieństwa papieskiego panie Bigard zwróciły się z prośbą o poparcie Dzieła również do francuskich biskupów. Pod koniec 1896 roku 27 biskupów oficjalnie to nowe Dzieło zatwierdziło. W roku 1899 panie Bigard odwiedzają 14 biskupów poza Francją i uzyskują poparcie dla Dzieła również z ich strony. 6 lutego 1904 r. Joanna została przyjęta przez papieża Piusa X, któremu zaprezentowała długą listę problemów wiążących się z powołanym Dziełem, prosząc o błogosławieństwo. Ojciec Święty, odbierając z jej rąk listę tych spisanych problemów i próśb, z ojcowską miłością wszystkie po kolei pobłogosławił. Było to ostateczne i najbardziej uroczyste potwierdzenie Dzieła przed oddaniem jego prowadzenia w inne ręce.
Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci
Widząc jak wiele dzieci jest skazanych na śmieć głodową i że dzieci te pozostają bez chrztu, Biskup Janson - po rozmowach w 1842 r. z Pauliną Jaricot, założycielką Dzieła Rozkrzewiania Wiary - zwrócił się z szerokim apelem do dzieci, aby włączyły się w ratowanie swoich zagrożonych rówieśników. Tak w 1843 r. daje on początek dziecięcej sekcji Rozkrzewiania Wiary. Ten dziecięcy udział w Dziele Rozkrzewiania Wiary zapoczątkowuje Święte Dziecięctwo, nazwane później Dziełem Świętego Dziecięctwa Misyjnego. Dzieci chrześcijańskie przez swoją codzienną modlitwę i miesięczne, zwykle groszowe ofiary zobowiązywały się do niesienia pomocy dzieciom w krajach misyjnych.Tak zaistniało w Kościele nowe stowarzyszenie dziecięce o wymiarze światowym. Jedną z pierwszych jego członkiń była Paulina Jaricot, której system dziesiątkowy, zastosowany w Dziele Rozkrzewiania Wiary, został tu zastąpiony "dwunastkami". System "dwunastek" został przyjęty z uwagi na fakt, że Patronem Dzieła jest Dziecię Jezus, a Jezus kończy swoje dzieciństwo w wieku lat 12, gdy wybrał się z Maryją i Józefem do świątyni. Analogicznie więc do dziesiętnego systemu rozszerzania się PDRW w Dziele Dzieci "oddziały" (12 dzieci) i "dywizje" (114 dzieci) mnożą się dwunastkami.Dzieło ratowało miliony. W jednej tylko misji w Chinach (Kiangnan) ochrzczono w latach 1842-1922 ok. 2 miliony dzieci narażonych na utratę życia. Papież Pius XI podniósł je do rangi Dzieła Papieskiego. W encyklice Rerum Ecclesiae napisał: "Jakby z ramienia dzieła Rozkrzewiania Wiary wyrastają dwa inne Dzieła, którymi są: Dziecięctwo Misyjne i Dzieło św. Piotra Apostoła, które, ponieważ są papieskie, we wspomaganiu ich darami i jałmużną powinny mieć pierwszeństwo przed wszystkimi organizacjami o celach partykularnych."
28.Benedykt XV
Pontyfikat Benedykta XV był uwarunkowany pierwszą wojną światową. Podejmował wiele inicjatyw pokojowych oraz starał się łagodzić skutki wojny. Od samego początku organizował pomoc dla ofiar wojny. W 1914 w Watykanie papież otworzył biuro opieki nad jeńcami oraz ośrodek informacyjny o jeńcach i zaginionych, który ułatwiał kontakt jeńców wojennych z ich rodzinami. Organizował pomoc sanitarną i żywnościową dla jeńców i ludności krajów objętych działaniami wojennymi.
W encyklice Ad bestissimi Apostolorum Principis cathedram ogłoszonej 1 listopada 1914 zwrócił się z apelem do panujących o zachowanie pokoju. 1 sierpnia 1917 wydał notę pokojową skierowaną do walczących państw, w której wzywał do zawarcia pokoju bez zwycięzców i zwyciężonych. Apelował o uwzględnienie żądań narodów bałkańskich i Ormian. Opowiadał się także za przyznaniem niepodległości Polsce. W odezwie do biskupów świata nawoływał do pomocy Polsce, a 21 listopada 1915 z jego inicjatywy przeprowadzona została na całym świecie kwesta na rzecz narodu polskiego. W 1915 nakazał odprawić w intencji pokoju w kościołach specjalne nabożeństwa do Serca Pana Jezusa.
Po wojnie nawiązywał stosunki dyplomatyczne z wieloma państwami, stwarzając warunki do zawierania konkordatów. W listopadzie 1919 uchylił zasadę non expedit, która zabraniała katolikom włoskim działalności politycznej.
Benedykt XV ogłosił przygotowany przez poprzednika papieża Piusa X kodeks prawa kanonicznego i zniósł Kongregację Indeksu. Starał się o wznowienie katolickiej działalności misyjnej. Listem apostolskim Maximum illud z 1919 zapoczątkował nową erę w misjach katolickich. W 1915 powołał Kongregację Seminariów i Uniwersytetów a w 1917 Kongregację Kościołów Wschodnich oraz Instytut Orientalistyczny w Rzymie. Założył katolicki uniwersytet Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mediolanie w 1921.
15 listopada 1918 roku wystosował na ręce ks. abpa Aleksandra Kakowskiego przesłanie do Narodu Polskiego w chwili odzyskania niepodległości:(...).Niech będą nieskończone dzięki Panu, że wzeszła już nareszcie jutrzenka zmartwychwstania Polski! My najgorętsze składamy życzenia, aby Polska - odzyskawszy swoją pełną niezawisłość - mogła jak najrychlej w zespole państw zająć przynależne jej miejsce i dalej rozwijać swoją historię narodu cywilizowanego i
28b Pius XI
W kwietniu 1918 został mianowany przez papieża Benedykta XV wizytatorem apostolskim w Polsce. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został nuncjuszem apostolskim. Podczas bitwy warszawskiej 1920 r. pozostał w Warszawie jako jeden z dwóch (obok przedstawiciela Turcji) przedstawicieli dyplomatycznych obcego państwa.Papież Pius XI w 1922 nakazał, aby konklawe rozpoczynało się po upływie 15–18 dni od śmierci papieża. Miało to umożliwić przybycie na konklawe kardynałom zamorskim.Doprowadził do podpisania 11 lutego 1929 konkordatu z Włochami - tzw. układu laterańskiego na mocy którego utworzone zostało Państwo Watykańskie. Uznał Rzym za stolicę państwa włoskiego. W związku z powyższymi wydarzeniami nazywany jest Papieżem Pojednania.
Pius XI 11 grudnia 1925 ogłosił encyklikę Quas primas, którą ustanowił Święto Chrystusa Króla z jego własnym Officjum i Mszą św. Przyczynił się do rozwinięcia idei pierwszych piątków miesiąca jako zadośćuczynienia Sercu Jezusa za grzechy ludzkości. W 1937 roku powołał Papieską Akademię Nauk.
Pius XI w latach 1925-1926 utworzył Muzeum Misyjno-Etnologiczne które na początku zajmowało dwa piętra w Pałacu na Lateranie. Uroczysta inauguracja muzeum nastąpiła 21 grudnia 1927 r.W 1928 potępił fałszywie pojmowany ekumenizm w encyklice Mortalium Animos, gdzie stanowczo przeciwstawił się promowaniu jedności z Kościołami chrześcijańskimi, które nie pozostawały w łączności doktrynalnej z Kościołem katolickim.Napiętnował ideologię hitleryzmu w encyklice Mit brennender Sorge z 14 marca 1937 zaś w encyklice Divini Redemptoris ogłoszonej 19 marca 1937 potępił antyreligijny charakter komunizmu

mozambikpl

29.Kaściół na terenie III Rzeszy
1934 Młodzież zrzeszona w Hitlerjugend podczas zlotu norymberskiego śpiewa:
"Żaden podły ksiądz nie wydrze z nas uczucia, że jesteśmy dziećmi Hitlera
Czcimy nie Chrystusa, lecz Horsta Wessela
Precz z kadzidłami i wodą święconą
Kościół nie rozumie, co jest naprawdę cenne
Ta swastyka przynosi zbawienie światu
Chce podążać za nią krok w krok"
1935Likwidacja modlitwy w szkołach. Rozpoczęcie usuwania księży ze szkół. W samym 1935 roku pozbawiono 700 duchownych prawa nauczania religii. Rozpoczęto nagonkę stawiając przed sądem - pod sfałszowanymi zarzutami - tysiące katolików świeckich i księży (ślady tej nagonki można znaleźć nawet w literaturze pięknej - i to u autorów niechętnych Kościołowi. Przykładem jest tu choćby wzmianka o człowieku katowanym przez hitlerowskie władze za przekonania katolickie w głośnej powieści "Łuk Triumfalny" M.Remarque). Rozpoczęto także usuwanie krzyży ze szkół i zakazano bicia w dzwony kościelne.
1936Walka o krzyż w Oldenburger Land ( 4000 mężczyzn przeciwstawiło się usunięciu krzyża z sal szkolnych.
1937-39 Nagonka na kapłanów ( zwłaszcza, ale nie tylko katolickich - przed wybuchem wojny w Dachau więziono 447 kapłanów, z czego 411 katolickich. I to mimo faktu, że katolicy stanowili jedynie 1/3 ludności Niemiec).
W refrenie piosenki hitlerowskich oddziałów szturmowych SA zawarte były m.in. słowa: "Towarzysze z oddziałów szturmowych, wieszajcie Żydów, stawiajcie księży pod ścianę"
WOJNAZlikwidowano całą prasę katolicką w Niemczech.
W dniach 22-23.09.1941 odbyła się konferencja "specjalistów" od spraw kościelnych. W materiałach z Tej konferencji używane jest wyrażenie "końcowy obrachunek z Kościołem". Gestapo planowało - po zwycięstwie III Rzeszy - oskarżyć Kościół o zdradę stanu.
30.Pius XII
W ogłoszonej 20 października 1939 encyklice Summi Pontificatus potępił rozpętanie II wojny światowej przez totalitaryzm Niemiec nazistowskich.
W encyklice Mystici Corporis Christi ogłoszonej 29 czerwca 1943 Pius XII przedstawił naturę Kościoła jako Mistycznego Ciała Chrystusa. Zaapelował w niej również o jedność chrześcijan.13 lipca 1949 wydał dekret nakładający ekskomunikę na członków partii komunistycznych.W encyklikach: Orientalis Ecclesiae decus i Sempiternus Rex z 8 września 1951 podjął tematykę święceń diakonów, kapłanów i biskupów. Pius XII w konstytucji apostolskiej Munificentissimus Deus wydanej 1 listopada 1950 ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny, encykliką Ad coeli reginam z 11 października 1954 wprowadził zaś Święto Królowej Świata.Encyklika Divino Afflante Spiritu z 1943 r. otworzyła pole do zmian w katolickiej biblistyce, postulując wykorzystanie języków oryginalnych w tłumaczeniach na języki narodowe, zamiast jak dotąd Wulgaty.W 1951 r. rozpoczął reformę tygodnia liturgicznego. Ujednolicił post eucharystyczny oraz wprowadził wieczorne msze święte. Dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii Eucharystii oraz do liturgii niektórych sakramentów.Był pierwszym papieżem, który uznał znaczenie objawień w Fátimie.Pius XII zezwolił na prowadzenie na szeroką skalę wykopalisk archeologicznych pod Bazyliką św. Piotra, które miały na celu zidentyfikowanie grobu apostoła św. Piotra.
31,Martyrologium Kościoła w czasie II wojny światowej
Reichsleiter Martin Bormann w piśmie okólnym do gauleiterów z 09.06.1941 pisał :
"Wszelkie wpływy przeszkadzające w prowadzeniu narodu przez fuhrera z pomocą NSDAP lub mające temu zaszkodzić, muszą być udaremnione. Coraz bardziej należy odwracać naród od Kościołów i ich organów, proboszczów. Nigdzie nie należy pozwalać Kościołom na zyskanie ponownego wpływu na kierowanie narodem. Musi on być bez reszty i ostatecznie złamany"
"Historia społeczna Trzeciej Rzeszy" Grunberga podaje, iż prawie 1/3 księży niemieckich była szykanowana. Duchowieństwo katolickie wystąpiło też z publicznym protestem przeciwko stosowanej w hitlerowskich Niemczech praktyce zabijania upośledzonych i nieuleczalnie chorych. Kardynał Galen oświadczył :
"Biada ludowi Niemiec gdzie zabija się niewinnych, a ich mordercy pozostają bezkarni". Znany jest tekst działacza nazistowskiego Tiesslera, który stwierdził iż w odpowiedzi należy powiesić kardynała.
Ogółem w czasie wojny liczbę zamordowanych kapłanów z terenu Niemiec, Austrii i ziem okupowanych przez Niemcy ocenia się na ok.4000. Tylko w jednym obozie koncentracyjnym w Dachau do 1945 roku zginęło ponad 1000 kapłanów.
Również ( a może przede wszystkim) w Polsce eksterminacja duchowieństwa była jednym z głównych celów niemieckich władz okupacyjnych. Zbyt dobrze zdawały sobie one sprawę z siły związku Kościoła z narodem w Polsce. Nieprzypadkowo nazistowski dygnitarz Hans Frank, zarządzający tzw. Generalnym Gubernatorstwem pisał: "Jestem również tak mądry i wiem, ze klechy są naszymi śmiertelnymi wrogami (...). Kościół pozostawal zawsze jako ostatni ośrodek polskiego nacjonalizmu. Kościół jest dla umysłów polskich centralnym punktem zbornym, który promieniuje stale w milczeniu i spełnia przez to funkcje jakby wiecznego światła. Gdyby wszystkie światła dla Polski zgasły, to wtedy zawsze jeszcze była Święta z Częstochowy i Kościół.
Rosjanie tez przyczynili się do zwiekszenia liczby męczenników wśród wyznawców Koscioła.(tutaj trzeba powiedziec o katyniu itp
32.Kościół wobec sprawy "holokaustu" Żydów
przedstawicielka Izraela w ONZ Golda Meir powiedziała na forum tej organizacji, że w czasach nazistowskiego terroru papież bronił Żydów, zaś w kondolencjach po śmierci papieża napisała: : "Kiedy straszliwe męczeństwo stało się udziałem naszego narodu, Papież wznosił glos w obronie ofiar. Głęboko bolejemy nad strata, jaka stanowi śmierć tego wielkiego Sługi pokoju. Oświadczenie późniejszej premier Izraela nie było pozbawione podstaw, bowiem źródła w całej rozciągłości je potwierdzają. Historyk niemieckiego pochodzenia Rudolf Fisher-Wollpert w opracowaniu na podstawie archiwów Yad Vashem, ze Pius XII i Kościół Katolicki, poprzez swoje działanie w czasie II Wojny Światowej uratował życie 860 tysięcy Żydów, czyli w więcej niz. wszyscy inni razem wzięci. A jednak ani Kościół jako instytucja, ani Pius XII osobiście nie maja swojego drzewka w Yad Vashem, nie słychać także o planach przyznania tytułu "Sprawiedliwy wśród narodów świata"...
34.Kosćiół w krajach za żelazną kurtyną
wrogość do religi, plany wprowadzenia wydziałow ateistycznych i propagowanie idei ateizmu od najmłodszych lat. tworzenie świąt świeckich
Njabardziej przesladowania odczul kosciół Litewski tam zamknięto poowe Kościołow wielu księze trafiło do więzienia Ci co zostali na wolności albo byli chorzy albo musieli pracowac w innych zawodach, podpalenie sie mlodego lItina a jego pogrzeb stał sie manifestacja.
Uraina byla w podobnej sytuacji tam zlikwidowano kosciół unicki po nominacja tamtejszego bp zagrozono sankcjami dla koscioła w całym bloku.
Węgry podpisaly uklad z Kosciołem co pozowliło na obsadzenie stanowisk przez bp i wysokich mnichów co dało wiele mozliwości Kosciołowi i stał sie silniejszy w walce z ateizacją która nie ustawała.
Czechosłowacja: po rewolucji 68 wypuszczono kilku biskópow i duchownych jednak nie pozwolono im wrocic, nabożeństwa o wyznaczonych porach, bfak religii w szkołach wielku kiężą uniemozliwiano prace dzuszpasterską
Albania, systematyczna wlaka z Kosciolem odebrano mu wszelkie prawa jako instytucji publicznej, w 1967 ogloszono że albania jest pierwszym państwem ateistycznym. niszczono kościoły, cerkwie i meczety.
35.Katolickie kościoły wschodnie w krajach komunistycznych
36.Kościół w Ameryce Północnej XX wieku
Kosciół w Kanadzie bardzo dobrze sie rozwijał stanowił okolo 40procen ludności i zwiekszał swoją lczbe i strutkóry, mieli rozbódowana działalność charytatywną oraz misyjną u siebie i w rajał ameryki łacinskiej. katolicyzm był zywotny w pelnym tego słowa znaczeniu.
Kościoł w USA Miał tez dobre warónki do rozwoju i sie dobrze rozwijal problemem byl na poczatku Ku Klux Klan. prowadzono wiele szkół czasopism katolickich itp. Kościół włączał sie w odnowe moralną narodu
37.Kościół w Meksyku i Ameryce Środkowej XX wieku
w meksyku w 1914 trwała rewolucja, w czaie której chciano zerwac ze wszystkim co mialo charakter kolonialny dlatego też przesladowano Kościół. po przejęciu władzy przez kolejną osobe zagwarantowanano rozdział Państwa od Kościoła jednak bylo to pozrone. propoaganda anty kościelna, mordowanie lub wypedzanie księzy niszczenie kosciołw. Wprowadzono Konstytucje w 1917roku gdzie zlaicyzowano szkoły. wolność religii ale pod kontrolą państwa. artykow 130 odebrał Kosciolowi osobowośc prawną, mozna bylo ustalac liczbe ksiezy dla poszczególnych prafii zakaz duchownych z zagranicy. sytuacja polityczna spowowodowała że musiał troche ustapic i w 1919 pozwolił na ukoronowanie MB z Guadelupe, Natepny prezyden troche popuścuił ale potem zaczał postępowac zgodnie z konstytucja, w 1923 zewrwano stosunki z Watykanem. Natpca jeszcze bardziej walczył z Kosciołem na wszystkich plaszczyznach tez dzieki masońskiej antykościelej organizacji. władze popierały Kościół shizmatyczny. Katolicy utworzyli zbrojne organizacje pilnujace kościołów. Następnie zabrano wszystkie koscioły a ksiezy uwieziono albo pozabijano kościół zszedł do katakumb. protesty ludzi i zamordowanie prezydenta. chwilowa odwilz a potem kolejne ustawy. Po encyklice Pawła VI z karaju zostało tylko 197 kapłanow. po kolejnych rozruchach wrócono kościoły i nie stsosowano sie do zapisaów w konstytucji
w szeroko pojmowanej ameryce lacinskiej panował dla koscioła spokow w czasie którego mógłs ie rozwijac mimo ze mial powazne problemy z powołaniami.
Kościół na Kubie byl slaby ale sie rozwijał w 1928 jak powstała Akcja katolicka rozpoczał sie wzrost jedo działalności jednak było malo księzy w wiekszości byli to hiszpanie.
38.Kraje Ameryki Południowej w XIX i XX wieku
W Brazylii bardzo dobrze konstytucja sie zaczynala od wezwania Boga w 55 poświetono kraj Sercu Jezusa było bardzi dobrze kościoł sie rozwijał tylko był probem zpowołaniami kaplanskimi wiecej bylo zkoannych.
Argentyna mimo trudnoscuwewnetrzynch zwiazanych z niepokojami spolecznymi wzorwijał sie. Kosciół byl potrzebny do lagodzenia sytuacji w panstwie dlatego dlatego nie był przesladowany. jednak od 54 rozpoczeły sie presladownia Koscioła palono koscioły po roku była rewolucja lecz praw kosciołowi ni przywrócono
Urugwaj postępowała sekularyzacja, zmiany nazw świat na swieckie, spychano Kosciół na margines.
Paragwaj po poczatkowych restrykacja potem w 54roku konstytucja ropzoczynala sie od wezwania Boga
Chile: chyba najbardziej katolicki kraj zmagałs ie z trudnościami jednak Kosciół rozwijałsie i pomagal panstwu jak tylko mógł
39.Jan XXIII
Kardynałowie zebrani na zwołanym wtedy konklawe uznawali go, z powodu zaawansowanego wieku i skromności, za papieża "przejściowego". Do czasu jego śmierci faworyt konklawe – arcybiskup Mediolanu Montini, miał już otrzymać kapelusz kardynalski, właśnie z rąk Roncalliego. Montini rzeczywiście został później następcą Jana XXIII jako Paweł VI.
Tym, czego kardynałowie i reszta Kościoła nie przewidzieli, było to, że ciepło, poczucie humoru i dobroć papieża Jana zdobędzie serca ludzi w sposób, w jaki jego poprzednik, pomimo jego ogromnej wiedzy i kwalifikacji moralnych, nigdy nie zdołał zrobić. Był pierwszym papieżem od 1870 roku, który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem. Była to wizyta w więzieniu, gdzie powiedział więźniom: "Nie mogliście przyjść do mnie, więc ja przyszedłem do was
Radykalizm papieża Jana XXIII nie kończył się na jego nieformalnych zachowaniach. Ku zaskoczeniu i przerażeniu jego współpracowników, zwołał sobór na mniej niż 90 lat od kontrowersyjnego Soboru Watykańskiego I. Podczas gdy jego sekretarze mówili o dziesięcioleciach potrzebnych na przygotowania, Jan XXIII planował rozpocząć sobór już w ciągu kilku miesięcy. Sobór Watykański II rozpoczął zmiany, które przekształciły oblicze Kościoła katolickiego: nowa formuła mszy świętej, ekumenizm i nowe spojrzenie na świat.Odbył mniej więcej godzinne spotkanie z Geoffreyem Francis Fisherem, arcybiskupem Canterbury 2 grudnia 1960. Było to pierwsze od 400 lat, od ekskomuniki Elżbiety I, spotkanie arcybiskupa Canterbury z papieżem.Papież Jan XXIII ekskomunikował 3 stycznia 1962 roku Fidela Castro, powołując się na pochodzący z 1949 roku dekret papieża Piusa XII, zakazujący katolikom popierania rządów komunistycznych.Nazywany "dobrym papieżem Janem" (także "Janem Uśmiechniętym" i "Janem Pokornym"), Jan XXIII został ogłoszony błogosławionym przez papieża Jana Pawła II w 2000 roku,
40.Paweł VI
Jako papież Paweł VI kontynuował prace nad reformą Kościoła katolickiego. Kierował trzema kolejnymi sesjami Soboru (29 września-4 grudnia 1963, 14 września-21 listopada 1964 i 14 września-8 grudnia 1965). Z inicjatywy papieża obradował także w Watykanie Światowy Synod Biskupów (ustanowiony dokumentem Apostolica sollicitudo z 15 września 1965); w okresie pontyfikatu Pawła VI miało miejsce pięć sesji Synodu:
Paweł VI dokonał reorganizacji Kurii Rzymskiej (konstytucja apostolska Regimini Ecclesiae Universae, 15 sierpnia 1967), zniósł lub ograniczył znaczenie części urzędów; jednocześnie powołał do życia nowe urzędy, uwzględniając wymogi współczesnego świata (m.in. Papieską Komisję ds. Środków Społecznego Przekazu). Zreformował również Kolegium Kardynalskie; jego nominacje znacznie poszerzyły grono kardynałów zarówno liczebnie, jak i narodowo; przywrócił wysokie znaczenie kardynałom-patriarchom Kościołów Wschodnich, a także wprowadził ograniczenie wiekowe prawa udziału w konklawe (80 lat). Wprowadził też postanowienia II Soboru Watykańskiego do całości liturgii.W encyklice Humanae Vitae odrzucał stosowanie środków antykoncepcyjnych i aborcję. Tym samym uznał za niezgodne z nauką katolicką związki pozamałżeńskie i homoseksualizm; masturbację uważał za ciężki grzech. W deklaracji Persona Humana za dopuszczalne uznał jedynie współżycie w małżeństwie. Kategorycznie odrzucił postulaty żądające zniesienia celibatu i wprowadzenia kapłaństwa kobiet.
Paweł VI jako pierwszy papież od stuleci odbył kilka podróży zagranicznych; w styczniu 1964 był w Ziemi Świętej (m.in. 5 stycznia 1964 odwiedził Knesset), w grudniu t.r. w Indiach. W październiku 1965 wystąpił na forum ONZ w Nowym Jorku. Był także w sanktuarium maryjnym w Fátimie (Portugalia), w Turcji, w Kolumbii (na Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym) i w Genewie; w 1969 odwiedził Afrykę (Uganda), w 1970 Azję, Australię i Oceanię.

mozambikpl

41.Sobór Watykański II
Sobór został zwołany z inicjatywy Jana XXIII w celu uwspółcześnienia (aggiornamento) Kościoła katolickiego. Odbyły się cztery sesje soborowe - Jan XXIII przewodniczył pierwszej, zaś jego następca papież Paweł VI trzem kolejnym. W obradach soboru uczestniczyło 3058 ojców soborowych oraz grono ekspertów. Przysłuchiwali im się także audytorzy i obserwatorzy delegowani przez chrześcijańskie wspólnoty niekatolickie.Sobór Watykański II zapoczątkował reformę Kościoła katolickiego poprzez otwarcie go na dialog z innymi wyznaniami (dialog ekumeniczny) i ogólne zarysowanie reformy liturgii. Podczas trwania Soboru papież Paweł VI nawiązał bliskie stosunki z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem. 5 grudnia 1965 zostały odwołane ekskomuniki, którymi w 1054 obłożyli się nawzajem dostojnicy Kościoła rzymskiego i konstantynopolitańskiego.Co ciekawe, dokumenty soborowe Soboru Watykańskiego II po raz pierwszy w historii Kościoła spisane zostały bez użycia formuły anathema sit ("niech będzie wyklęty").
I Zwyczajna (19 września-29 października 1967) - zajmowała się reformą prawa kanonicznego, sprawami doktrynalnymi, wychowaniem seminaryjnym księży, małżeństwami mieszanymi oraz reformą liturgii;(Pawła VI niektórzy ortodoksyjni katolicy uważają za antypapieża)
I Nadzwyczajna (11-27 października 1969) - sprawa kolegialności episkopatu;
II Zwyczajna (30 września-6 listopada 1971) - kapłaństwo i sprawiedliwość na świecie;
III Zwyczajna (27 września-26 października 1974) - ewangelizacja we współczesnym świecie;
IV Zwyczajna (30 września-29 października 1977) - katechizacja, szczególnie dzieci i młodzieży, we współczesnym świecie.
DOKUMENTY:
Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum concilium
Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium
Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum
Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes
Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli Inter mirifica
Dekret o Kościołach wschodnich katolickich Orientalium ecclesiarum
Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio
Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus dominus
Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis
Dekret o formacji kapłańskiej Optatam Totius
Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem
Dekret o działalności misyjnej Kościoła Ad gentes divinitus
Dekret o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis
Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis
Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate
Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae
42.Ekumenizm
Rch na rzecz jedności Kościoła, zwany też ruchem ekumenicznym. Odbywa się to poprzez prowadzenie dialogu, przy zachowaniu tożsamości religijnej.
43.Problem dekolonizacji dla chrześcijaństwa w świecie

44.Od Misji do młodych Kościołów lokalnych

45.Jan Paweł I i Jan Paweł II

46.Ateizacja Europy wschodniej i ZSRR i szanse na rechrystianizacje.
Walka z religią propagoanie ateizmu
47.Dechrystianizacja czy rechrystianizacja Europy Zachodniej?
Po Soborze Księża wystepowali w calu założenia rodzin itp. Kryzys Idei 68. Lefebryści, zbyt szybkie prozucanie przedsoborowych zwyczajów itp. Przyjęcie pogladu że kosciół stawia za wysokie wymagania dla wiernych w dostepie di sakramentów dlatego wzrastała laicyzacja itp. wzrastała liczba rozwodów. zycie razem bez slubu
RECHRYSTIANIZACJA
duszpasterstwa aktywność ludzi, katechizm holenderski poprawiony
48.Problemy Kościoła Katolickiego w Europie po Soborze Watykańskim II
Kryzysy po Soborze Watykańskim II miały miejsce na plaszczyznie teolgicznej i liturgicznej. Część ludzi przestała chodzic do Kościoła, cześć mowiła że zmienia się nauka Kościoła. Nauke Soborową interpretowano tak że księża są niepotrzebni wiec wielu księży "rzucało sutanny" i zakładało rodziny. Zmienione przepisy liturgiczne spowodowaly że było wiele nadużyć, dlatego Kongregacja do spraw obrzędów wydała specjalną broszure a papież Paweł VI zaczął nauczać podczas audiencji generalnych prowadził Katecheze. Rozłączenie Pokuty od Eucharystji spowodowało że ludzie często przyjmowali Komunię święta bedac w grzechu. Zmiany dotyczace liturgii były znaczace, francuski kardynał Lefebr widząc nadużycia jakie sie pojawiały w posoborowej liturgii, sprzeciwił się soborowi, powstało bractwo Piusa X czyli Lefebryści, zostali wyłączeni z Kościoła ponieważ zostali przy rycie(sposobie odprawiania Mszy sw) przed soborowym
Problemami Koscioła były też glosy mowiące o zniesieniu celibatu oraz, oraz spór o antykoncepcje
50.Relacje z islamem w krajach Bliskiego i Środkowego Wschodu
misje katolickie doznawały wiele przeszkód od islamu ktorego wyznawcami byli Arabowie, chcieli sie oni tez uwolnic z pod wladzy kolonistów. poczatkowo wyjądkiem był liban gdzie długo współistnieli ze sobą i chrześcijanie mieli duzą autonomie(szkoły wydawnictwa)w Egipcie byłod obrze mimo przewagi islamu chrzescijanie pozostali autonomiczni.w syrji doszło do otwartego konfliktu gdy islam uznano za religie panstwową a koran stał sie dawcą prawa. stosunki z watykanem utzrymywały panstwa od strji po pakistan z wyłaczeniem awganistanu.
51.Chrześcijanstwo w Ziemi Świętej
Przed wojna 6dniowa (1967) chrzescijanie doznawali tolerancji w ziemi swiętej. w Libanie po dlugiej wojnie domowej uznanej za religijną chrzescijanstwo poniosło bardzo duże straty. w izraelu poczatkowo bylo okolo 2% chrzescijan żyja nadal chodź ciągłe konflitky sprawijaą że opuszczają Izrael. w syrji doszło do otwartego konfliktu gdy islam uznano za religie panstwową a koran stał sie dawcą prawa

mozambikpl

52.Chrześcijanstwo w krajach dalekiego wschodu
53.Filipiny, Indonezja, Indie, Indochiny
INDIE
Chrześcijaństwo w Indiach jest religią napływową - legendy mówią o działalności w Indiach św. Tomasza Apostoła, na pewno zaś istniało już w starożytności.
Według tradycyjnych przekazów z Kerali, stanu, gdzie chrześcijaństwo jest najdawniejsze i najsilniejsze, Tomasz Apostoł miał działać w latach 57-72. Informacje o działalności św. Tomasza w Indiach istnieją także w pismach Ojców Kościoła. Od niego sami wywodzą swoje pochodzenie chrześcijanie świętego Tomasza. W roku 512 chrześcijanie świętego Tomasza przyjęli nestorianizm.Ormianie osiedlali się wzdłuż dróg handlowych prowadzących do Chin, ich osadnictwo w Indiach sięga średniowiecza. Stałą organizację kościelną mieli jednak dopiero od nowożytności. XIX-wiecznie wspólnoty ormiańskie były niewielkie (bombajska liczyła ok. 150 osób, madraska ok. 30 rodzin). Obecnie Kalkuta jest siedzibą ormiańskiego biskupstwa Indii, Australii i dalekiego Wschodu, obejmującego 2000 wiernych w Indiach i 600 w innych krajach.W roku 1912 w Indiach było 8 metropolii, 22 diecezje, 4 prefektury apostolskie, 2498 księży zakonnych i świeckich (w tym 1230 pochodzenia indyjskiego), 1121 alumnów, 638 zakonników, 3592 zakonnice i 2,21 miliona wiernych wszystkich obrządków. Dane obejmują Cejlon.W roku 1995 był w Indiach 1 patriarchat, 1 arcybiskupstwo większe, 18 metropolii, 107 diecezji, 6844 parafii, 6621 księży zakonnych, 9030 księży świeckich, 9359 alumnów, 2710 zakonników, 69106 zakonnic i 14,9 miliona wiernych na 870 milionów mieszkańców.
Indochiny: do 49 roku kolonia francuska potem rozpadły sie na wietnam kamboże iLaos, po wojnie wietnamskiej i przejęciu władzy przez komunistów Kośćiół bardzo ucierpiał. w Kamboży sytuacja byla trudna przez komunistów i przez to że Khmerowie, rdzenni mieszkancy byli w wiekszosci wyznawcami buddyzmu. w Laosie sytuacja była bardziej spokojna, kościół sie mogl bardziej rozwijac niz w wyzej wymienionych panstwach.
Indonezja: w wiekszości muzumanie, napływ komunizmu ale nie przejeli władzy. Kościół mimo że był w mniejszosci sie rozwijał
Filipiny: Kraj ktory był katolicki(troche z nazwy) kolonia amerykańska. rozdzielenie Koscioła od panstwa co sprzyjało powstawaniu wielu sekt. Po wojnie Kosciół wiele stracił i materialnie i wielu kapłanów ale po wojnie utrzymano poprzedni stan.
54.Chiny, Japonia,Korea
Japonia: 1891 na podstawie prawa o wolności religijnej utworzono metropolie w Tokio. w 1919 B XV zakłada nuncjature a Pius XII podnosi ją do rangi internucjatury. w 1913 juzuici załozyli katolicki uniwersytet w tokio, władza nie robila zadnych probleów dla rozwoju sie Kościoła. w 1957 w Japoni bylo 210tys katolików. w Japoni załozył Niepokalanów Ojciec Maxymilian Kolbe.
Korea: W czasie kiedy korea była pod panowaniem japoni kościół miał spokojne czasy, trzeba jednak dodac że walki powstancze wplywały w jakims stopniu na jego działalnośc. po przegranej wojnie i podzialen an polnoc i poludnie w polnocy zaczeli rzadzic komunisci ktorzy chcieli pozbyc sie Koscioła. deprotowali biskupów, zabraniano wyboró nowych religijnych przywódców. natomiast w korei poludniwej Katolicyzm sie rozwijał.
Chiny: rewolucja w chinach i zwrot w strone komunizmu stał sie przyczyną zwiększenia trudnosci Koscioła. znienawidzenie europejczyków a co za tym idzie i religi ktora z nimi przybyła. powstały uniwersytety w szangchaju, Pekinie itd. Po uwolnieniu z pod japonskiej okupacji w 45roku do 49 władze byly przychylne jadnak po przejeciu wladzy przez Mauo tse tunga w kilka miesiecy zlikwidowano Kosciół w chinach który był uwazany za wspaniały owoc Kongregacja Rozkrzewiania Wiary
55.Ewangelizacja Oceanii
W 1825 r. Kościół katolicki zwrócił swoją uwagę na Oceanię, jedyną wówczas część świata nie dotkniętą jeszcze ewangelizacją, jedyną wtedy część świata, w której nie przyjęła się Ewangelia. W 1827 r. na polecenie papieża Leona XII na Hawaje udali się misjonarze z Towarzystwa Najświętszych Serc Jezusa i Maryi, którzy w 1833 r. dotarli na Tahiti. W 1837 r. prałat Pompalier z francuskimi marystami przybył na wyspy Wallis, Futuna i do Nowej Zelandii. Pierwszym znanym apostołem i męczennikiem na wyspach Oceanii był św. Piotr Alojzy Chanel (1803-41), francuski marysta, który pracował na wyspie Futuna, gdzie zginął śmiercią męczeńską. Pozostawił jednak po sobie już tysiące katolików. W 1844 r. utworzony został Wikariat Apostolski dla Mikronezji i Malezji. W skład tego drugiego weszła m. in. Nowa Gwinea oraz przyległe do niej archipelagi i wyspy. Praktycznie jednak od 1848 r., czyli od daty śmierci biskupa Collomba na wyspie Umboi, wikariaty te nie miały swego biskupa. Biskup-wikariusz apostolski Melanezji i równocześnie administrator Mikronezji został mianowany dopiero 17 maja 1887 r. W Mikronezji i Melanezji działalność misyjną prowadzili przede wszystkim francuscy maryści w latach 1847-1852. Ponieważ ich misja zakończyła się niepowodzeniem, Kongregacja Rozkrzewiania Wiary powierzyła te tereny mediolańskiemu Papieskiemu Instytutowi Misji Zagranicznych. W 1855 r. jednak jego członkowie wycofali się do Australii. Z tego zgromadzenia wywodził się o. Giovanni Battista Mazzuconi (1826-55), zamęczony na wyspie Woodlark koło Nowej Gwinei. W 1671 r. zginął na Marianach Diego Luis de San Vitores, jezuita hiszpański, który ochrzcił córkę wodza z wyspy Guam. Kolejne próby ewangelizacji nastąpiły dopiero w 1880 r. Pracę na wyspach bliskich Nowej Gwinei rozpoczęło dwóch księży francuskich, a rok później na Nową Gwineę wyruszyło 3 księży oraz 1 brat zakonny ze zgromadzenia sercanów. Dotarli tam w 1882 r. W 1896 r. dzieło ewangelizacji Nowej Gwinei podjęli werbiści. W drugiej połowie XIX w. na wyspach południowego Pacyfiku rozpoczęli działalność misjonarze protestanccy z Londyńskiego Towarzystwa Misyjnego, metodyści, luteranie i anglikanie. Założyli oni prężne misje m.in. w Papui Nowej Gwinei. Rozwój Kościoła.Lata międzywojenne charakteryzują się wielkim dynamizmem pracy misjonarskiej w Australii oraz na wyspach Oceanii. Założono tam wówczas wiele szkół katolickich oraz ośrodków kształcenia katechistów. Wyświęcono także pierwszych rodzimych kapłanów. Chociaż lata wojny łączyły się z męczeństwem wielu misjonarzy (szczególnie na opanowanej przez Japończyków Papui Nowej Gwinei, gdzie zginęło 116 misjonarzy), to jednak po zakończeniu działań wojennych w ewangelizację Oceanii włączyło się wiele nowych zgromadzeń zakonnych. Duży udział ma w niej także Kościół australijski, który dzięki swemu zaangażowaniu misyjnemu zajmuje drugie miejsce w świecie pod względem liczby kapłanów wysyłanych na misje, w stosunku do liczby wiernych. Przejawem dojrzałości tego Kościoła było także ustanowienie w drugiej połowie bieżącego stulecia własnej hierarchii i organizacji kościelnej.
56.Chrzęscijaństwo Afryki w II połowie XX wieku
Afryka byla podzielona na polnmocną muzumańską i południiwą chrze scijańska. konflikty o władze i wyzwolenie trwały i nadal twają. Kościół ucierpiał bardzo podczas wojen plemiennych itp miał wielki wkład w rozwój niepodległosciowy Afryki
57.Teologia wyzwolenia
CELAM- organizacja biskópów Ameryki lacinskiej- powstali okolo 55 roku i dobrze dzialali podejmowali uchwały w celu zwiekszenia liczby powołan
Teologia wyzwolenia jest ważną i kontrowersyjną szkołą w teologii katolickiej po Soborze Watykańskim II. Szczególnie rozpowszechniona jest w Ameryce Łacińskiej, choć jej wpływ znacznie zmalał odkąd została potępiona przez papieża Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki do Meksyku w styczniu 1979 roku.
Teologia wyzwolenia opiera się na związku między teologią chrześcijańską (głównie katolicką) i aktywizmem politycznym, szczególnie w kwestiach sprawiedliwości społecznej i praw człowieka. Ze względu na kontrowersyjną naturę tych zagadnień, ich miejsce w nauce Kościoła, oraz to, w jakim stopniu hierarchowie kościelni powinni się w nie angażować, zawsze była przedmiotem dyskusji.
Teologia wyzwolenia koncentruje się na osobie Jezusa postrzeganego jako wyzwoliciela. Nacisk kładzie się na te fragmenty Biblii, gdzie misja Jezusa jest opisania właśnie w rozumieniu wyzwolenia, i gdzie on sam przedstawiony jest jako ten, który przywraca sprawiedliwość.
Część z wyznawców tej teologii dodawała do niej elementy marksizmu, wspierała sandinistów. Główna kontrowersją jest doktryna o odwiecznej walce klas. Watykańska Kongregacja Doktryny Wiary nakazała tym teologom, uznanym za heretyków, zaprzestania takich publikacji.
Papież Jan Paweł II w znacznym stopniu położył kres oficjalnemu poparciu dla teologii wyzwolenia wśród hierarchii Kościoła katolickiego oświadczeniem wygłoszonym w styczniu 1979 roku, podczas wizyty w Meksyku: ta koncepcja Chrystusa jako polityka, rewolucjonisty, jako wywrotowca z Nazaretu, nie zgadza się z nauczaniem Kościoła. Jednakże teologia ta w dalszym ciągu cieszy się pewnym poparciem, zwłaszcza wśród laikatu i poszczególnych księży.
58.Meksyk, Kuba i Ameryka środkowa
po rewolucji na Kobie i przejęcu władzy przez kstro, zwrocie ku MOskwie Biskupi zażadali odejście od Ateizmu ca co Castro odcią ich od mas mediów. rewolucja i religia tak ale kosciół miał zostac całkowicie podporzakowany panstwu. doszło do zajsc, deportowano i wieziono księzy. Jan XXIII zaczał rozmowy s Fidelem i poli rozpoczał sie żmudny proces normalizacji wiadomo że był komunistą i nie moglo wyjść w 100% ale na tyle ile sie dało to na tyle zmieniali sytuacje. w dużej czesci były rewolucje i sekty ktore walczyły z kosciołem.
60.Kościół Ameryki Północnej po Soborze Watykańskim II
katolicy wychowywani przed soborem w tradycyjnej uległosci wobec władz kościelnych znalezli sie w nowej sytuacji, cześc profesorów teologi dogmatycznej i moralnej zaczeło głosic ze nie ma w nich żadnych pewnych stwierdzeń. Rozwijał sie tez Ruch Charyzmatyków poczatkowo oceniony jako poprawny. grupy były bardzo aktywne i zmieniały życie uczestników. w soborze uczestniczyło 240bp z USA i mieli duzy wklad w materialne utrzymanie soboru.. był kryzys kaplaństwa-powołan. Kosciół zwiekszył wklad na misje, na pomoc dla biednych krajów, oraz ekumenizm.. po kryzysie 68 starali sie o utrzymanie szkól katolickich i o programy w tv w radio i o gazety. popierali Murzynów w czasie rasizmu.. w Kanadzie podobnie było.